Fransa'nın Ani Parlamento Seçimleri: Bilmeniz Gerekenler

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Pazar günü beklenmedik bir şekilde erken seçim çağrısında bulunarak Fransız siyasetini kargaşaya sürükledi.

Sürpriz hamle, partisinin Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağ tarafından mağlup edilmesinin ardından geldi. Bay Macron, Fransa Parlamentosu'nun alt meclisini feshetti ve ilk tur milletvekili seçimlerinin 30 Haziran'da yapılacağını söyledi.

Fransa şu anda kendisini öngörülemeyen bir bölgede buluyor ve Bay Macron'un ikinci döneminin geleceği potansiyel olarak tehlikede. Seçime bir aydan az bir süre kala, partiler artık adayları sahaya çıkarmak, mesajlarını keskinleştirmek ve bazı durumlarda ittifaklar kurmak için çabalıyor.

İşte erken seçime ilişkin bilmeniz gerekenler.

Ne oldu?

Fransa'nın Marine Le Pen ve onun son derece popüler himayesindeki Jordan Bardella liderliğindeki aşırı sağcı, göçmen karşıtı Ulusal Miting partisi, Pazar günü yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 31,4'ünü alarak birinci sıraya yerleşti. Bay Macron'un merkezci Rönesans partisi yaklaşık yüzde 14,6 oyla açık farkla ikinci sırada yer aldı.

Bay Macron o gece televizyonda ulusa yapılan bir yayında ezici yenilgiyi kabul etti.

Bay Macron, neden parlamento seçimleri yapılmasına karar verdiğini açıklayarak, “Fransa'nın huzur ve uyum içinde ilerleyebilmesi için açık bir çoğunluğa ihtiyacı var” dedi.

Bu, Fransa'da başkanlık ayrıcalığı olan 577 sandalyeli Ulusal Meclis'in feshedilmesi gibi son derece nadir bir hamleyi içeriyordu. Bay Macron, 1997'den beri bunu yapan ilk başkandır.

Neden bunu yaptı?

Bay Macron 2022'de ikinci döneme seçildiğinde partisi salt çoğunluğu elde edemedi. Kurduğu merkezci koalisyon o zamandan bu yana zayıf bir çoğunluk ile ülkeyi yönetiyor ancak muhalefetin desteği olmadan bazı kanun tasarılarını geçirmekte zorlanıyor.

Bay Macron'un, Avrupa'daki oylama ona başkanlık süresinin bitimine üç yıl kala daha düşük bir rakam bıraksa bile Parlamentoyu feshetme yükümlülüğü altında değildi. Analistler hala onun motivasyonlarını analiz ediyor, ancak birçok kişi onun dağılmanın kaçınılmaz olduğuna inandığından şüpheleniyor; muhafazakar milletvekilleri sonbaharda hükümetini devirmekle tehdit ediyorlardı. Ülkeyi ani bir seçimle sarsmak aynı zamanda Bay Macron'un muhalefetinin örgütlenmesini engellemesinin ve seçmenlere kendisiyle aşırı sağ arasında kesin bir tercih sunmasının bir yolu da olabilir.

Hareket bir kumar olarak görülüyor: Ulusal Miting ulusal seçimlerdeki performansını tekrarlarsa, Bay Macron'un inandığı her şeye düşman olan bir Parlamentoyla karşı karşıya kalmasıyla Fransa neredeyse yönetilemez hale gelebilir.

Bayan Le Pen, seçimlerin duyurulmasını memnuniyetle karşıladı ve partisinin çoğunluğu toplayabileceğinden emin olduğunu ifade etti. Pazar akşamı Paris'te tezahürat yapan destekçilerine “Ülkeyi tersine çevirmeye hazırız” dedi.

Ne tehlikede?

Cumhurbaşkanlığı, Fransa'nın en güçlü siyasi makamıdır ve kararnameyle yönetme konusunda geniş yetkilere sahiptir. Ancak harcama tasarıları veya Anayasa değişiklikleri gibi çoğu büyük iç politika değişikliği ve önemli mevzuat değişiklikleri için Parlamentonun, özellikle de Ulusal Meclisin onayı gerekiyor.

Fransa'nın diğer parlamento binası olan Senato'nun aksine, Ulusal Meclis doğrudan halk tarafından seçiliyor ve Fransız kabinesini güvensizlik oyu ile devirebiliyor. Ayrıca yasa yapma ve yürütmeye meydan okuma konusunda daha fazla hareket alanına sahiptir ve genellikle iki meclisin bir yasa tasarısı üzerinde anlaşmazlığa düşmesi durumunda son sözü alır.

Bay Macron'un partisi ve onun merkezci müttefikleri şu anda Ulusal Meclis'te 250 sandalyeye sahip, bu da mutlak çoğunluk için gereken 289 sandalyenin altında. Ulusal Ralli partisi 88 sandalyeye sahipken, ana akım muhafazakar Cumhuriyetçiler 61 sandalyeye sahip. Aşırı sol, Sosyalist ve Yeşil milletvekillerinden oluşan zayıf bir ittifak ise 149 sandalyeye sahip. Geriye kalan kısım ise herhangi bir partiye bağlı olmayan daha küçük gruplar veya milletvekillerinin elinde.

Oylama nasıl işleyecek?

Ulusal Meclis'teki 577 sandalye için seçimler, ilki 30 Haziran'da ve ikincisi 7 Temmuz'da olmak üzere iki turda yapılacak.

Fransa'nın 577 seçim bölgesi (her sandalye için bir tane) anakarayı, denizaşırı illeri ve bölgeleri ve ayrıca yurt dışında yaşayan Fransız vatandaşlarını kapsamaktadır. Avrupalı ​​komşularının çoğundan farklı olarak Fransa, ülke genelindeki toplam oy oranına göre değil, her bölgede en fazla oyu alan adaylara sandalye veriyor.

Bu, her partinin ülke çapında tek bir aday listesi sunduğu Avrupa parlamento seçimlerinin aksine, yerel dinamiklere ve tuhaflıklara sahip 577 ayrı yarış olacağı anlamına geliyor.

Her bölgede ilk turda istenilen sayıda aday yarışabilir ancak ikinci tura çıkmak için belirli eşikler vardır. Çoğu durumda ikinci turda en çok oyu alan iki aday yer alacak olsa da nadir durumlarda üç, hatta dört aday yer alabilir. Bu ikinci turda en çok oyu alan yarışı kazanır. (Bazı koşullar altında ilk turda oyların yüzde 50'sinden fazlasını alan aday kesin olarak kazanır.)

Sonra ne olur?

Seçimler yeni açıklandığı için henüz güvenilir bir kamuoyu yoklaması yok.

Avrupa seçimlerindeki zaferine rağmen Ulusal Mitingin Fransız Parlamentosu'nun alt meclisinde önemli ölçüde daha fazla sayıda sandalye alıp alamayacağı belli değil.

Paris'teki Sciences Po Siyasi Araştırma Merkezi'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Luc Rouban, “Avrupa seçimlerinin sonuçlarını yasama seçimlerine yansıtmak zor” dedi. “Ulusal Rallinin aynı başarıya sahip olacağı kesin değil.”

Kampanya yapmak için çok az zamanları olan soldaki partiler, 2022'de olduğu gibi her bölgede aday adaylığı yarışından kaçınarak birleşme çabası içindeler. Ancak Fransız solunda birlik sağlamak zor olabilir ve partilerin böyle bir anlaşmaya varıp varamayacakları da belirsiz.

Bay Macron parlamentoda güçlü bir çoğunluk elde edemezse, kendisini başkanlık ve Ulusal Meclis'in karşıt siyasi taraflarda yer aldığı nadir bir “birlikte yaşama” senaryosunda bulabilir.

Bu senaryoda, Bay Macron farklı bir siyasi partiden bir başbakan seçmek zorunda kalacak ve bu da potansiyel olarak iç gündeminin çoğunu engelleyebilir. Başkanın ayrıcalığı olan dış politikaya teorik olarak çoğunlukla dokunulmaz.