New York Times’ın telif hakkı davası OpenAI’yi öldürebilir

Popüler çocuk şovunu izlediğinizi hatırlayacak kadar büyükseniz AnimanyaklarMuhtemelen Napster’ı da hatırlıyorsunuzdur. Spotify ve Apple Music’ten önceki dönemde ücretsiz bir şekilde müzik indirmeyi kolaylaştıran eşler arası dosya paylaşım sitesi, 1990’ların sonlarında üniversite kampüslerini kasıp kavurdu. Bu durum plak şirketlerinin dikkatinden kaçmadı ve 2001’de bir federal mahkeme Napster’ın telif hakkı ihlalinden görevli olduğuna karar verdi. İçerik üreticileri teknoloji platformuna karşı savaşım etti ve kazanmıştır.

Sadece bu yıl 2001’di; iPhone’dan, YouTube’dan ve üretken suni zekadan ilkin. Bu neslin büyük telif hakkı savaşı, gazetecileri, haberlerinden ders alan ve haberlerini tekrardan üretebilen suni zekalı yazılımlarla karşı karşıya getiriyor.

Geçen senenin sonlarında New York Times, şirketlerin büyük dil modellerini eğitmek için telif hakkıyla korunan içeriğini çaldıklarını ve hemen sonra bundan kâr elde ettiklerini iddia ederek OpenAI ve Microsoft’a dava açtı. Davanın suçlamalarını tek tek cerh eden OpenAI, herhangi bir yanlışlık yapılmadığını iddia etti. Ayrıca, Gizlilik, Teknoloji ve Hukuk Senatosu Yargı Alt Komitesi, haber yöneticilerinin yasa koyuculardan suni zeka şirketlerini içeriklerini kullanmaları karşılığında yayıncılara ödeme hayata geçirmeye zorlamaları için yalvardığı bir duruşma düzenledi.

Kime sorduğunuza bağlı olarak, haber sektörünün geleceği, telif hakkı yasasının geleceği, inovasyonun geleceği yada bilhassa OpenAI ve öteki üretken suni zeka şirketlerinin geleceği söz mevzusu. Yada yukarıdakilerin tümü.

İdeal durumda, Kurultay tartışmayı çözüme kavuşturmak için devreye girer, sadece Cornell Hukuk Fakültesi’nde dijital ve informasyon hukuku profesörü James Grimmelmann’ın bana söylediği benzer biçimde: “Kurultay, sektördeki oyuncuların çoğunun düşünce birliğine varmadığı sürece telif hakkı mevzusunda yasa çıkarmaktan hoşlanmaz. oda – ve şu anda bu düşünce birliğine benzeyen hiçbir şey yok. Dolayısıyla Kurultay oturumlar düzenleyebilir ve bunun hakkında konuşabilir, sadece biz aslına bakarsak herhangi bir yasama eyleminden uzağız.”

Peki hangisi? Teknolojik yeniliğin savunucuları, suni zeka teknolojisinin ümit verici bulunduğunu ve gelişmenin ilk günlerinde bunu engellemememizin daha iyi olacağını söyleyecektir. Medya şirketleri, coşku verici teknoloji şirketlerinin bile telif hakkıyla korunan içerik kullandıklarında ödeme yapması icap ettiğini ve eğer suni zekaya parasız geçiş hakkı verirsek, bildiğimiz gazeteciliğin eninde sonunda sona erebileceğini söyleyecektir.

Bayağı gözlemcilerin ve hukuk uzmanlarının düşünce birliği, bu New York Times davasının büyük bir sorun olduğu yönünde. Yalnız Times’ın sağlam bir davası var benzer biçimde görünmekle kalmıyor, bununla birlikte OpenAI’nin kaybedecek fazlaca şeyi var; kim bilir varlığının kendisi.

OpenAI aleyhine oluşturulan dava özetlemek gerekirse açıklandı

ChatGPT’ye mesela Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla ilgili bir sual sorarsanız, yanıttaki bilgilerin bir kısmının New York Times makalelerinden alınmış olma ihtimali yüksektir. Bunun sebebi, ChatGPT’yi destekleyen büyük dil modelinin yada LLM’nin, gazete arşivleri de dahil olmak suretiyle 500 gigabayttan fazla veri üstünde eğitilmiş olmasıdır. Üretken suni zeka araçları yalnızca bu eğitim verilerinin, istemlere iyi mi etkili bir halde cevap vereceklerini bilmelerine destek olması sebebiyle çalışır. Başka bir deyişle, telif hakkıyla korunan veriler kısmen bu yeni teknolojiyi kuvvetli kılan ve OpenAI’yi bu kadar kıymetli bir şirket icra eden şeydir.

New York Times, OpenAI’nin modelini telif hakkıyla korunan Times içeriğiyle eğittiğini ve uygun lisans ücretlerini ödemediğini iddia ediyor. Davaya nazaran bu, OpenAI’nin New York Times ile “rekabet etmesine ve yakından öykünmek etmesine” olanak tanıyor; bu, kim bilir Times’ın haberine dayalı bir haberi özetleyerek yada Wirecutter incelemelerine dayalı bir ürün önerisini özetleyerek yapılabilir.

Daha da kötüsü, davanın “yetersizlik” olarak adlandırdığı durum, şu demek oluyor ki OpenAI’nin Times’ın makaleleriyle birebir eşleşen metni yayınlaması. Times, davada bu tür “yetersizliğin” 100 örneğini sunuyor. OpenAI çürütme yazısında, kusmanın firmanın “sıfırlamaya çalmış olduğu” “ender bir hata” bulunduğunu söylemiş oldu. Bununla beraber Times’ın bunu gerçekleştirmek için “istekleri kasıtlı olarak manipüle ettiğini” ve “birçok denemeden örneklerini özenle seçtiğini” iddia ediyor.

Sadece günün sonunda New York Times, OpenAI’nin içerikten para kazandığını ve gazeteye “milyarlarca dolarlık yasal ve fiili zarara” mal bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor. Milyonlarca yazının potansiyel olarak dahil olduğu ve kopyalamanın kopya başına maliyeti göz önüne alındığında, bir tahmine nazaran, New York Times 450 milyar dolarlık tazminat arıyor olabilir.

OpenAI’nin bu çatışmaya net bir çözümü var: Telif hakkı sahiplerine peşin ödeme yapın. Şirket halihazırda Associated Press ve Axel Springer benzer biçimde isimlerle lisans anlaşmaları yaptığını duyurdu. OpenAI ek olarak, gazetenin dava açmasından derhal ilkin New York Times ile bir antak kalma müzakeresi yaptığını da iddia ediyor.

OpenAI’nin haber kuruluşlarına ne kadar ödeme hayata geçirmeye istekli olduğu belirsiz. Information’da yer edinen 4 Ocak tarihindeki bir rapor, OpenAI’nin bazı medya şirketlerine “büyük dil modellerinin eğitiminde kullanılmak suretiyle makalelerini lisanslamak için 1 milyon ila 5 milyon dolar kadar ufak bir teklifte bulunduğunu” söylemiş oldu; bu, OpenAI için ufak bir miktar para benzer biçimde görünüyor. şu anda 100 milyar dolara kadar bir değerleme hedefliyoruz. Sadece şirket aleyhine açılmaları halinde artan davalar, daha ağır lisans ücretleri ödemekten fazlaca daha pahalı olabilir.

Ek olarak New York Times, OpenAI ve öteki teknoloji şirketlerine telif hakkı ihlali sebebiyle dava açan tek taraf değil. ChatGPT’nin 2022 sonbaharında dikkat çekici bir halde piyasaya sürülmesinden bu yana giderek artan sayıda yazar ve sanatçı, bu şirketleri modellerini eğitmek için eserlerini kopyalamakla suçlayarak dava açıyor. Bu davaları açan telif hakkı sahipleri yazarların fazlaca ötesine geçiyor. Geliştiriciler, yazılım kodunu çaldıkları iddiasıyla OpenAI ve Microsoft’a dava açarken Getty Images, telif hakkıyla korunan fotoğrafları sebebiyle görüntü üreten Stable Diffusion modelinin yaratıcıları Stability AI’ye karşı bir davaya karıştı.

Electronic Frontier Foundation’ın hukuk direktörü Corynne McSherry, “Telif hakkından bahsederken yasal tazminat alıyorsunuz” dedi, “kaybederseniz bunun negatif tarafı ve mali riski fazlaca büyük olur.”

Yenilik davası

Times vakasını Napster vakasıyla karşılaştırmak kolay olsa da McSherry’ye nazaran daha iyi emsal VCR’yi içeriyor.

1984 senesinde, Sony ile Universal Studios içinde VCR’lerin TV programlarını kaydetmek için kullanılmasına ilişkin senelerdir devam eden bir telif hakkı davası, ABD Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi’ne kadar uzandı. Stüdyo, Sony’nin Betamax video kasetlerinin telif hakkı ihlali için kullanılabileceğini iddia ederken, Sony’nin avukatları gösterileri kaydetmenin adil kullanım bulunduğunu savundu; bu, telif hakkıyla korunan materyallerin izin yada ödeme yapılmaksızın tekrardan kullanılmasına müsaade eden doktrindir.

Sony kazanmıştır. Hakimin hiçbir vakit bozulmayan sonucu, eğer VCR de dahil olmak suretiyle makinelerin ihlal oluşturmayan kullanımları var ise, müşterilerin bu tarz şeyleri telif haklarını ihlal etmek amacıyla kullanımı halinde onları üreten firmanın görevli tutulamayacağını söylemiş oldu.

Eğlence sektörü bu vakayla sonsuza dek değişti. VCR, insanların TV’de gösterilen her şeyi istedikleri vakit izlemelerine olanak sağlamış oldu ve bir tek birkaç yıl içinde Hollywood stüdyoları, VCR döneminde kârlarının arttığını görmeye başladı. Makine insanları film seyretme mevzusunda daha çok heyecanlandırdı ve hem evde hem de beyaz perdede daha çok film izlediler.

McSherry, Vox’a şunları söylemiş oldu: “Teknolojik yenilik için izin almak suretiyle telif hakkı sahiplerine gitmeniz gerekiyorsa, fazlaca daha azca yenilik elde edeceksiniz.”

Bunu akılda tutarak, incelemeye kıymet bir telif hakkı davası daha var: Google Kitaplar davası. 2004 senesinde Google, metinlerinin “parçacıklarının” arama sonuçlarında görünmesi için telif hakkıyla korunan emek harcamalar da dahil olmak suretiyle kitapları taramaya başladı. Harvard, Stanford ve Michigan Üniversitesi benzer biçimde yerlerdeki kütüphanelerin yanı sıra New York benzer biçimde dergilerle ortaklık kurdu. Mecmua Ve Arşivlerinin dijitalleştirilmesini isteyen Popular Mechanics.

Peşinden, Yazarlar Birliği’nin 2005 senesinde açmış olduğu toplu dava da dahil olmak suretiyle davalar geldi. Yazarlar telif hakkı ihlalinden suç duyurusunda bulundu ve Google, kitapların aranabilir hale getirilmesinin adil kullanım anlamına geldiğini iddia etti. Yargıç Denny Chin’in 2013 senesinde yazarların davasını reddeden sonucunda söylediği benzer biçimde, Google Kitaplar dönüştürücü niteliktedir şu sebeple vasıta yardımıyla “kitaplardaki kelimeler daha ilkin kullanılmamış bir halde kullanılmaktadır.” Ortalama on yıl sürdü fakat sonunda Google kazanmıştır ve Google Kitaplar artık yasal.

Önceki Sony ve Napster benzer biçimde, Google Kitaplar davası da sonuçta yeni teknoloji platformları ile telif hakkı sahipleri arasındaki mücadeleyle ilgili. Bu bununla birlikte inovasyon sorununu da gündeme getiriyor. Telif hakkı sahiplerine fazlaca fazla yetki vermenin teknolojik ilerlemeyi engellemesi mümkün mü?

Yargıç Chin, 2013 yılındaki sonucunda, teknolojisinin “sanat ve bilimin ilerlemesini ilerletirken, bununla birlikte yazarların ve öteki yaratıcı bireylerin haklarına saygıyla yaklaşmayı sürdürdüğünü ve telif hakkı sahiplerinin haklarını negatif yönde etkilemediğini” söylemiş oldu. Google Kitaplar’ın tesirleri üstüne 2023’te meydana getirilen bir iktisat araştırması, “dijitalleşmenin fizyolojik sürümlere olan talebi mühim seviyede artırdığını” ve “bağımsız yayıncıların mevcut kitaplar için yeni baskılar sunmasına olanak tanıyarak satışları daha da artırdığını” ortaya çıkardı. Bu yüzden, teknoloji platformlarına yenilik yapma olanağı vermenin bir başka avantajını da düşünün.

Matbaanın icadından bu yana teknolojik ilerlemenin medya işini şekillendirdiğine fazlaca azca şahıs katılmayacaktır. Temel olarak en eski telif hakkı yasalarının 300 yıl ilkin yazılmasının sebebi budur: Teknoloji kopyalamayı kolaylaştırdı ve yazarların fikri mülkiyetlerini korumanın bir yoluna ihtiyacı vardı.

Sadece suni zeka, teknolojik açıdan VCR, Napster ve Google Kitaplar’ın toplamından daha büyük bir ileriye doğru atılımdır. Hemen hemen bilmiyoruz fakat suni zekanın, telif haklarına ve içerik oluşturucuların emekleri karşılığında iyi mi ödeme aldıklarına ilişkin anlayışımızı değiştireceği görülüyor. Birazcık vakit alacak. New York Times’ın OpenAI’ye karşı açmış olduğu davada karara varılması seneler alacak ve o vakit bile sual işaretleri devam edecek.

Cornell hukuk profesörü Grimmelmann, “Üretken suni zekanın telif hakkı açısından basımevi kadar dönüştürücü olabileceğini düşünüyorum” dedi. “Fakat bunun gerçekleşmesi muhtemelen birazcık daha uzun sürecek.”

Bu hikayenin bir versiyonu Vox Technology bülteninde de gösterildi. Buradan kaydolun böylece bir sonrakini kaçırmazsınız!