Münih görüşmesinden sonrasında ABD ile Çin arasındaki ilişkiler hala karışık.

Antony Blinken ve Wang Yi arasındaki konuşma, Tayvan ve Rusya üstündeki gerilimi yatıştırmadı.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Blinken’in organize ettiği Pekin gezisinin ABD’nin 4 Şubat’ta bir Çin gözetleme balonunun düşürüldüğünü söylemesi sebebiyle iptal edilmesinden haftalar sonrasında, Cumartesi günü Münih Güvenlik Konferansı’nın oturum aralarında bir araya geldi. İki ülke arasındaki ilişkiler on yılların en düşük noktasında ve Cumartesi günkü toplantı durumu iyileştirmek için fazlaca azca şey yapmış oldu.

Konferansın ana odak noktası, birinci yıl dönümü yaklaşan Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliydi, sadece Wang ve Blinken’in toplantısı, Çin balonuyla ilgili son gerilimler göz önüne alındığında, ana olayın tehlikeli sonuç ve oldukça duyurulan bir yan gösterisiydi. Wang, Çin’in rotasından çıkan sivil bir hava balonu bulunduğunu iddia etmiş olduğu cihaza ABD’nin tepkisini “histerik” ve “saçma” olarak tanımlama fırsatını elde etti.

Avrupa ülkeleri ve ABD’nin Ukrayna ile dayanışma ifade etmesine ve ülkeye tabanca sağlama sözü vermesine karşın, Wang daha davranışlarında ölçülü davrandı ve yalnızca Çin’in diyaloğu ve savaşın sona ermesini desteklediğini söylemiş oldu. Blinken Pazar günü CBS’den Face the Nation’a verdiği demeçte, Çin’in Rusya’yı fizyolojik silahlarla destekleyebileceğinden kaygı duyduğunu söylemiş oldu. “Gördük [Chinese companies] Rusya’ya Ukrayna’daki operasyonlar için ölümcül olmayan destek sağlayın” dedi, sadece bu desteğin ne anlama geldiğini belirtmedi. “Şu anda haiz olduğumuz kaygı, ölümcül destek sağlamayı düşündüklerine dair elimizdeki bilgilere dayanıyor ve bunun bizim için ve ilişkimizde ciddi bir soruna yol açacağını onlara fazlaca net bir halde ifade ettik.”

İki partiden oluşan bir fikir kuruluşu olan Stimson Center’ın 13 Şubat’ta yayınladığı bir rapora nazaran Çin, Rusya’ya askeri yardım sağlamakta şimdiye kadar başarısız oldu, en azından kamuya açık bilgilerin gösterdiği kadarıyla, artan ekonomik yardım şeklinde olmasına karşın. tecim.

Sadece Çin’in Rusya ile “sınırsız” ilişkisi ve gözetleme balonu, iki büyük dünya gücü arasındaki gerilimin yalnızca son noktalarıdır; Uzun süredir devam eden tecim sorunları, ABD’nin Pasifik’teki varlığı ve Batı ile Xi Jinping’in karşıt dünya görüşleri mevcut gerilimlerin temellerini attı.

Çin dünyayı değişik görüyor

Vox’tan Jen Kirby’nin bu ayın başlarında yazdığı benzer biçimde, sözde Çin casus balonunu çevreleyen kriz “bu iki ülke arasındaki mevcut birlikteliğin ne kadar istikrarsız bulunduğunu gösteriyor.”

Ana gerilim deposu, ABD’nin Doğu ve Cenup Pasifik’teki varlığıdır; ABD’nin Japonya, Cenup Kore, Tayvan ve Filipinler ile kuvvetli askeri bağları, bilhassa Tayvan ve Çin’in de hak iddia etmiş olduğu Senkaku Adaları benzer biçimde tartışmalı bölgeler mevzusunda Çin’in bölgedeki enerjisini tehdit ediyor.

Singapur Ulusal Üniversitesi’nde politika bilimi doçenti ve Carnegie China’da yerleşik olmayan akademisyen Ja Ian Chong, Cumartesi günü Vox’a verdiği demeçte, “Pekin, ABD’nin çevreleme ve kim bilir kuşatma planları olarak gördükleri mevzusunda uyarıda bulunmuş oldu.” “Bu eleştirinin mühim bir bileşeni, Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı öncesi askeri geçmişine geri döndüğü iddiasıdır. Tayvan, Doğu ve Cenup Çin Denizleri ile beraber ÇHC için mühim erişim yollarıdır ve ÇHC’nin Pasifik’e erişimini etkileyebilecek bir konumdadır” ve bununla beraber mühim bir askeri ve milliyetçi rol oynamaktadır.

Tayvan ile ilgili olarak Çin, en azından 1995-1996 boğazlar arası krizinden bu yana adaya ve ABD askeri desteğine karşı giderek daha savaşçı bir tavır aldı. Pekin liderlerinin Tayvan’ın bağımsızlığı için bir arayış olarak gördükleri Tayvan Devlet Başkanı Lee Teng-hui, Haziran 1995’te ABD’ye resmi olmayan bir ziyarette bulunarak, Tayvan’ın ulaşabileceği mesafede birkaç ay devam eden Çin askeri tatbikatlarını ve roket testlerini ateşledi; Washington, Tayvan’ı desteklemek için biri Doğu Çin Denizi’ne diğeri Tayvan Boğazı’na iki tayyare gemisi grubu göndererek cevap verdi.

Bu vaka, Çin’de müdafa harcamalarının ve kalkınmanın artmasına destek oldu ve bu da giderek daha düşmanca bir askeri varlığa yol açtı. Chong, “ÇHC tarafında, daha yetenekli hale geldikçe, dünyayı kendi beğenilerine nazaran özelleştirmeye daha istekli görünüyorlar – ki bu, büyük güçlerin halletmeye eğilimli olduğu bir şey.” “Pekin, Doğu ve Cenup Çin Denizlerinin geniş alanları ve Tayvan benzer biçimde haiz olması gerektiğine inanılmış olduğu alanlar üstünde hak iddia etmeye daha istekli hale geldi.”

Çin’in Tayvan ile olan ilişkisi ile Rusya’nın Ukrayna ile olan ilişkisi içinde mühim tarihsel ve siyasal farklılıklar olsa da, bilhassa şu anda Çinli liderler Tayvan’ın Çin anakarasının bir parçası olduğunda ısrar ettikleri için paralellikler de var.

Eski Meclis Başkanı Nancy Pelosis’in Ağustos ayında Tayvan’a yapmış olduğu ziyaret ve Trump yönetimi sırasındaki tecim anlaşmazlıkları benzer biçimde daha yakın tarihindeki vakalar, Çin’in Rusya’ya verdiği destek ve şimdi de balon vakası sebebiyle sürtüşmeyi artırdı.

ABD ve Çin uçurumun eşiğinden dönebilir mi?

ABD ile Çin arasındaki gerilim yeni zirve yapmış benzer biçimde görünse de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in 10 senedir iktidarda bulunduğunu ve üç değişik ABD yönetimine denk geldiğini hatırlamakta yarar var.

Chong, temel ideolojik farklılıkların Çin-ABD düşmanlıklarının temelini oluşturduğunu söylemiş oldu. “ÇHC, ABD sistemi ve fikirlerinden temelde kuşku duyuyor ve bunların Çin’e yayılmasının ÇKP yönetimine bir tehdit oluşturabileceğine inanıyor.” [sees] ÇHC’nin otoriter rejimleri istikrarsızlaştırıcı ve kendi çıkarlarına zarar verici olarak desteklemesi.”

Wang ve Blinken arasındaki görüşme iki ülke içinde direkt yazışma kurmasına karşın, Blinken’in Pazar günü yapmış olduğu röportaj, diyaloğun verimli olmaktan uzak bulunduğunu gösteriyor; Wang, balon vakası için özür dilemedi ve ABD’li meslektaşına Çin’in Rusya’ya tabanca sağlamayacağına dair güvence vermedi.

Chong, Wang’ın Xi döneminde uygulanan kavgacı ve zorlayıcı dış siyaset stratejisi için kullanılan bir terim olan “kurt savaşçı diplomasisi”ne bağlılığı düşünüldüğünde, bunun şaşırtıcı olmadığını söylemiş oldu. Chong, “Wang, daha ilkin Xi liderliğinin önünde bilhassa sert yada sert olmakla ilgili bir üne haiz değildi,” dedi, sadece “Xi liderliği küresel sahnede daha tiz ve daha enerjik bir ton benimsedikçe, Wang, “Kurt Savaşçısı” Diplomasisi. Aslen, ÇHC’de dış politikaya yönelik bu yaklaşımın simgesi haline gelmiş benzer biçimde görünüyor.”

Hem diplomatik hem de askeri net yazışma hatları olmadan – Çin müdafa bakanının Müdafa Bakanı Lloyd Austin ile görüşmeleri reddettiği bildirildi – gerilimi azaltmanın ve ileriye doğru bir yol çizmenin bir yolu yok. Kirby’nin yazdığı benzer biçimde:

Ne Washington ne de Pekin, iyi mi yazışma kurulacağı yada çatışmaların iyi mi çözüleceği mevzusunda net bir kavrayışa haiz değiller ve hatta bunu tertipli olarak uygulamak için fazlaca sayıda kanalları bile yok. Bu belirsizlik, yanlış muhakeme yada tırmanmayı daha ihtimaller içinde hale getirir. Çin, enerjisini yurtdışında genişletmeye çalışırken ve ABD onu denetim altına almaya yada denetim altına almaya çalışırken, onunla gerilim yada yanlış anlaşılma olasılığı artacaktır.

Gene de Blinken, Pazar günü yapmış olduğu röportajda Çin hükümeti ile yazışma çağrısında bulunmuş oldu. Bu ilişkiyi görevli bir halde yönetmeliyiz” dedi. İçinde bulunduğumuz açık rekabetin bir çatışmaya, yeni bir soğuk harbe dönüşmemesini sağlamalıyız” dedi.