BM insan hakları konseyi, İran’daki baskıyla ilgili soruşturmayı mercek altına aldı
Birleşmiş Milletler’in en üst düzey insan hakları organı, bu hafta içinde uluslararası bir soruşturma başlatmayı değerlendirmek için acil bir toplantı yapacak. ölümcül İran’ı sallayan kitlesel protestolara yönelik baskı.
BM İnsan Hakları Konseyi, Almanya ve İzlanda’nın talebi üzerine Perşembe günü “kötüleşen insan hakları durumu” konulu özel bir oturuma ev sahipliği yapacak.
Toplantı, İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin İslami şeriata dayalı kadınlara yönelik katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla tutuklanmasının ardından öldürülmesinin ardından iki aydır devam eden protestoları takip ediyor.
Saldırıda 47’si çocuk en az 378 kişi hayatını kaybetti. baskı Norveç merkezli İran İnsan Hakları grubuna (UST) göre Amini’nin ölümünden bu yana.
Gösteriler ülke geneline yayıldı ve 1979’da Şah’ın devrilmesinden bu yana İran’ı yöneten teokrasiye karşı geniş bir harekete dönüştü.
BM hakları uzmanlarına göre aralarında çok sayıda kadın, çocuk ve gazetecinin de bulunduğu binlerce barışçıl protestocu da tutuklandı ve şimdiye kadar gösteriler nedeniyle altı kişi ölüm cezasına çarptırıldı.
“Cinsiyet boyutları”
Perşembe günkü oturumda diplomatlar, Almanya ve İzlanda tarafından sunulan ve konseyi İran’da devam eden protestolarla bağlantılı olduğu iddia edilen tüm ihlalleri soruşturmak için üst düzey bir uluslararası soruşturma oluşturmaya çağıran bir karar taslağını ele alacaklar.
Metne göre sözde bağımsız uluslararası bilgi toplama misyonu, soruşturmalarına “bu tür ihlallerin toplumsal cinsiyet boyutlarını” da dahil etmelidir.
Hâlâ değişebilecek olan karar taslağı, müfettişleri gelecekteki kovuşturma bakış açısıyla “bu tür ihlallere ilişkin kanıtları toplamaya, birleştirmeye ve analiz etmeye ve kanıtları korumaya” çağırıyor.
Oturumda hazır bulunacak olan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock geçtiğimiz günlerde Twitter’da böyle bir soruşturmanın hayati olduğunu çünkü “sorumluların hesap vermesinin kurbanlar için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz” vurgusu yaptı.
Taslak metin, Tahran’ı Mart 2024’te tam bir rapor sunması gerektiğini söylediği müfettişlerle “tam işbirliği” yapmaya çağırdı.
Hak grupları özel oturumu selamladı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Lucy McKernan, “Protestolara tepki olarak böylesine ciddi ihlaller görüyoruz” dedi. AFP.
“Tepki vermek konseyin görevidir,” dedi ve ülkelerin soruşturmayı destekleyeceğini umduğunu dile getirdi, “böylece en azından gelecekte hesap verebilirlik şansı olur”.
Özel bir oturum düzenlemek için İnsan Hakları Konseyi’nin 47 üyesinden 16’sının – üçte birinden fazlasının – desteği gerekiyor.
Almanya ve İzlanda, Perşembe günkü oturum talebine şimdiye kadar 17’si konsey üyesi olmak üzere 50 ülkenin desteğini aldı.
Yeterli oy var mı?
Ancak olaydan sadece birkaç gün önce, kararlarını geçirmek için gereken oyları toplayıp toplayamayacakları belirsizliğini koruyordu.
İnsan Hakları Konseyi, Çin, Rusya ve İran dahil olmak üzere ülkelerden, iddia edilen ihlaller için tek tek ülkeleri sorumlu tutmaya yönelik genellikle Batı liderliğindeki çabalara karşı artan bir geri itme gördü.
Geçen ay Batılı ülkeler ve müttefikleri, Çin’in Sincan bölgesindeki sözde yaygın suiistimallerini gündeme alma girişimleri engellendiğinde konseyde ezici bir yenilgiye uğradılar.
Ancak İran, Perşembe günkü kararı engellemekte zorlanabilir.
Pek çok konsey üyesi üzerinde Pekin’in sahip olduğu etkiye sahip değil.
Ve Çin hiçbir zaman konseyin gündemine bile girmemiş olsa da, kurul 2011’de İran’a sözde özel bir raportör atadı ve o zamandan beri her yıl bu yetkiyi yenilemek için oy kullandı.
Perşembe günkü toplantı aynı zamanda yeni BM insan hakları sorumlusu Volker Türk’e konsey önünde konuşma yapması için bir ilk fırsat sağlayacak.
09:00 GMT’de oturumu açacak, ardından özel raportör ve İran sivil toplumunun muhtemel temsilcileri tarafından açıklamalar yapılacak.
