Uganda’daki bir LGBTQ kliniği, artan homofobik şiddete karşın iyi mi devam ediyor?

Eşcinselliğin yasaklanması sıhhat sistemini yeraltına itti.

Uganda cumhurbaşkanının ülkenin eşcinsellik karşıtı yasasını (AHA) çıkarmasından bu yana geçen altı hafta içinde, LGBTQ topluluğu ve destekçileri, Uganda’nın başkenti ve en büyük şehri olan Kampala’da artan rahatsızlık ve güvenlik tehditleriyle karşı karşıya kaldı. CNN’in bir haberine nazaran, düzenleme Uganda’da eşcinsel olduğundan şüphelenilen kişilere karşı 300’den fazla insan hakları ihlaliyle sonuçlandı.

Uzmanlar, yasanın Uganda’nın sıhhat alanındaki ilerlemesi üstündeki etkisinden, bilhassa de HIV bulaşması üstündeki etkisinden derin kaygı duyuyor. Eşcinsel erkekler ve onların cinsel ağları, ülkedeki yeni HIV vakalarının üçte birinden azını oluştursa da, enfeksiyonun erkekler, hanımefendiler ve çocuklar içinde yayılmasını denetim altına almak, HIV tedavisine ve önlenmesine devamlı erişime bağlıdır.

AHA’ya karşı bir mahkeme itirazı devam ediyor, sadece şu ana kadar Uganda liderliğinin yasayı tersine çevirme niyetinde olduğuna dair bir işaret yok. Ayrıca, AHA, LGBTQ kişilere sıhhat hizmeti elde eden kişiler için mühim bir tehdit oluşturuyor ve HIV ile yaşayan birçok Ugandalı için tedavinin aksama riskini artırıyor.

Kampala’da Brian Aliganyira, LGBTQ kişilere ve onlara sıhhat hizmeti sağlayanlara karşı artan düşmanlığın ortasında örgütün yönetici direktörüdür. Ark Sağlık Merkezi, bir LGBTQ sıhhat kliniği. Onunla Haziran ortasında kliniğin emekleri, kendisinin ve ekibinin karşı karşıya olduğu riskler ve AHA’ya cevap olarak Uganda dışındaki insanların ne yapması icap ettiğini düşündüğü hakkında konuştuk.

Temmuz ayı başlarında Aliganyira’ya vardığımızda, kliniğine Uganda’daki STK’ların çalışmalarını denetleyen ulusal ofis çalışanı ziyaret etmişti. Ofis’nun grubun ahlaksız eylemlere karıştığı ve reşit olmayanları eşcinsel davranışlar için işe almış olduğu hakkında bilgisi olduğu söylendi.

Aliganyira, Uganda basınının LGBTQ’ları şeytanlaştıran hikayelerle dolu bulunduğunu söylemiş oldu. Ve “hepimiz bu şekilde hikayelere inanıyor” olsa da, gerçeklerden oldukca uzaktalar: “Evlerinden zorla çıkarılan insanların sayısı hızla arttı” dedi ve “insanoğlu için yiyecek ve yiyecek sağlamakta zorlanıyoruz. ” Duracak yer bulmak – Topluluğumuz için bir karmaşaydı.”

Aliganyira, “Bunlar hakkaten anlatmak istediğim hikayeler fakat mahalli basın onları duymak istemiyor.” dedi.

İyi olacağından güvenli değildi fakat “kliniği kapatmayacağız” dedi.

Bu röportaj, uzunluk ve netlik için düzenlendi.

Bana klinikten bahset. Ne tür bir iş yapıyorsun?

Ocak 2020’de hizmet vermeye başladık. Hedef kitlemiz LGBTQ kişilerdir, bununla birlikte uyuşturucu kullanıcıları ve adam sex işçileri benzer biçimde hizmetlerimizden yararlanabilecek öteki demografik gruplardır. HIV ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar için önleme, tedavi ve bakım, psikiyatri hizmetleri ve hepatit B ve öteki hastalıklar için aşılar sağlıyoruz. Ek olarak teletıp hizmetleri ve telefon görüşmeleri yöntemiyle eğitim sunarak uzaktaki insanoğlu için sıhhat eğitimine kendimizi adadık.

Bu yasanın kabul edilmesinden oldukca ilkin, topluluğumuz oldukca sayıda damgalama ve ayrımcılığın yanı sıra yetkin danışmanlık hizmetleri ve data eksikliği ile karşı karşıya kaldı. Bizim fikrimiz insanları içeriden bir araya getirmekti. [the LGBTQ] Toplumu profesyonellerle yada değişik disiplinlerden profesyonellerle bir araya getirmek ve bu hizmetleri tek bir yerde sunmak.

Topluluğumuzda HIV enfeksiyonu oldukca yüksektir – yaygınlık yüzde 13,5 civarındadır. [among men who have sex with men in Kampala]. Haftanın yedi günü akşam geç saatlere kadar açığız ve ortalama 4.200 LGBTQ kişiye bakabildik.

Sıhhat eğitimi vermek bile başlı başına bir mücadeledir. Erkeklerle yada LGBTQ kişilerle sex meydana getiren adamların cinsel sağlığı hakkında data vermek oldukca zor olsa gerek şundan dolayı bu durum eşcinselliği teşvik etmek olarak bilinir hale gelmiştir. Ve şimdi yetkililer, bir tek madeni tedarik etmenin eşcinselliği teşvik ettiğini düşünüyor, bu yüzden madeni yağ stoklarımız azaldı.

Sıhhat hizmeti arayan LGBTQ kişilerin ve bu bakımı elde eden kişilerin karşılaşmış olduğu mevcut tehditler nedir?

Sıhhat çalışanları ve hizmet sunucuları olarak bu yasa kapsamında cezalandırılma riskiyle karşı karşıyayız. Sadece pes edip topluluğumuza hizmet sunmazsak, hiçbir yere ulaşamayacaklarından güvenli olabiliriz.

Haziran ayı başlarında, dövülmüş bir trans hanım acil serviste yardım için hastaneye götürüldü. Doktorlar yaralarını tedavi ederken adam cinsel organına haiz bulunduğunu görmüş oldu ve medyayı aradı. Bu kişinin durumu kritikti ve onunla ilgilenmek yerine bir tek medyayı aradılar, fotoğraf çektiler ve kişiyi ifşa ettiler.

Burası yaşamın korunduğu bir yer olmalı – ve bir tek o kişiyi umursamamak değil, utanmak ve utanmak.

Kısaca şu anda içinde olmak oldukça acı verici bir durum. Ve bunun daha da kötüye gideceğini biliyoruz şundan dolayı topluluklar radikalleşti. Asla kimse bir LGBTQ kişisini insan olarak görmez. Hepimiz sizi ülkesinin, ahlakının, kültürünün düşmanı olarak görüyor. Yapılanları geri almak bizim için oldukca emek harcama gerektirecek.

Kliniğe fizyolojik bir hücum olmadı. Sadece son birkaç ayda işin tehlikeli doğası sebebiyle çekilme eden dört sıhhat çalışanını kaybettik.

Bizimki benzer biçimde kliniklerin eşcinselliği ve insan kaçakçılığını teşvik ettiğine dair yanlış bir anlatı var. Bundan dolayı, ara sıra, insanoğlu – casuslar – talebe kılığına girerek ve yurtdışında sex partneri arıyormuş benzer biçimde yaparak ortaya çıkarlar. Anlatıya uyup uymadığınızı görmek için bunu bir tuzak olarak kullanıyorsunuz. Bundan dolayı, çalışanlarımıza insanoğlu vardığında ne yapmaları gerektiği mevzusunda eğitim veriyor ve yanlış bir şey yapmalarını sağlamaya çalışıyoruz.

LGBTQ güvenlik tehditleri hastalarınızın bakım şeklini iyi mi değiştirdi?

Polis geçtiğimiz günlerde Jinja’da kalan altı kişiyi tutukladı. [a city in eastern Uganda] ve grup sikiş yaparken yakalandıklarını söylemiş oldu. Sadece bazı raporlara nazaran, sıhhat müesseselerinde akran eğitimci olarak çalıştılar. Bu şekilde bir durumla karşılaşmamak için birkaç kişinin aynı anda bir yerde kalmasından kaçınıyoruz.

Ayaktan gelenleri memnuniyetle karşılasak da, bakımımızın çoğunu klinik haricinde sağlamaya geçiş yaptık. HIV ilacı alan ve kontrol için kan örneklerine gerekseme duyan kişilerde olduğu benzer biçimde, şimdi örnekleri alması için birini gönderiyoruz. Bundan dolayı müşterilerimize, kesinlikle orada olmaları gerekmedikçe, lütfen istediklerini sipariş etmelerini yada bir ihtimal bir telefon görüşmesi yada görüntülü görüşme yapmalarını söylüyoruz. En mühim şey hepimiz için korumadır.

Müşterilerimizin bir çok için teletıp yöntemiyle bakım sağlayabildik, sadece hepsi değil. Telefonu, interneti olmayan yada okuyamayan ortalama 600 müşterimiz ile iletişimimiz kesildi.

Bu tehditler kliniğinizin emek harcama şeklini iyi mi değiştirdi?

Daima teletıp hizmetleri sunduk, sadece bu süre zarfında teletıp hizmetlerine daha çok odaklandık ve bu da bizim için maliyetleri artırdı. Hizmetlerimizin çoğunu klinikte sunmaktan, ortalama 3.000 kişiden çevrimiçi hizmet istemeye geçtik. Bu, kontakt ve web bütçelerimizi tüketiyor ve ek olarak resepsiyonistin tüm çağrıları, mesajları ve teslimatları halletmesine destek olması için fazladan bir şahıs tutmamız gerekti. Klinikte bir hemşiremiz ve sıhhat memurumuz varken, toplumdan numune toplayabilecek birine ihtiyacımız var.

Bu kişiler Jinja’da tutuklanalı üç ay oldu ve halen cezaevindeler. Mahkemeye her gittiklerinde kefaletle özgür bırakılıyorlar. Her gün düşünüyorum. Mesela, bigün bir şeyler ters giderse, sonunda hapse gireceğim – ve ne kadar süre için? Tüm ofis çalışanı korkuyor. Beraber çalıştığımız avukatlar bile korkuyor – kanun onları bizlere destek oldukları için suçlu da sayıyor.

İşimizin hizmet sunmaktan cenk bölgesinde olduğu benzer biçimde daima güvende kalmaya yönelik temel bir girişime dönüşmesi beni hayal kırıklığına uğratıyor – sıhhat hizmetleri sağlamak yerine bütçemizin bir çok artık güvenliğe gidiyor. İşim bir tek hayatta kalmaya indirgendiğinde kendimi oldukca fena hissediyorum.

Topluluklarımızda ve bununla birlikte topluluklarda ve genel olarak toplumda sıhhat hizmetlerini iyileştirerek yapabileceğimiz oldukca şey var. Bunun yerine hayatta kalma modundayız. Şu anda, bağışçılar çoğunlukla güvenlik için para bağışlıyorlar. Bu ceza yasamız olmasaydı, tüm bu para insanların yaşamlarını ve sağlıklarını iyileştirmeye gidecekti.

Bazı Ugandalı aktivistlerin, Uganda’nın eşcinselliğe karşı daha açık bir tutum benimsemesi yönündeki Batı baskısına boyun eğdiği izlenimini vermesin diye, yabancıların bu yasaya muhalefetleri mevzusunda sessiz kalmaları icap ettiğini öne sürdüklerini duydum. Ne düşünüyorsun?

Argümanı anlıyorum. Sadece bu anlatı, Batı toplumunu susturuyor ve mahalli toplulukları burada sessiz bırakıyor. Bu yasalar sesimizi elimizden alıyor ve konuşamadığımız anlarda, biz kendimiz için konuşana kadar bizim adımıza konuşacak birine ihtiyacımız var. Yasalar bizi o denli oldukca kuvvetsiz kılıyor ki, insanoğlu konuşmamalı diyerek kendimizi güçsüzleştiremeyiz.