SC yasası, üst düzey yargıcın yetkilerini kısıtlamak yerine devretmeyi amaçlıyor: CJP Isa

İSLAMABAD: Pakistan Başyargıcı (CJP) Qazi Faez Isa başkanlığındaki ve Yüksek Mahkeme’nin 14 yargıcından oluşan tam mahkeme heyeti Salı günü ülkenin baş yargıcının yetkilerini kısıtlayan tartışmalı iddialara itiraz eden dilekçeleri dinlemeye tekrardan başladı.

Davanın duruşmaları devlet tarafınca işletilen PTV News tarafınca televizyonda yayınlanıyor.

Tam mahkeme kürsüsüne CJP Isa başkanlık ediyor ve Yargıç Sardar Tariq Masood, Yargıç Ijazul Ahsan, Yargıç Syed Mansoor Ali Shah, Yargıç Munib Akhtar, Yargıç Yahya Afridi, Yargıç Aminuddin Khan, Yargıç Sayed Mazahar Ali Ekber Naqvi, Yargıç Jamal Khan Mandokhel, Yargıç Muhammad Ali Mazhar, Yargıç Ayesha A. Malik, Yargıç Athar Minallah, Yargıç Syed Hasan Azhar Rizvi, Yargıç Shahid Waheed ve Yargıç Musarrat Hilali.

Son duruşmada, üst mahkemenin tam mahkemesi 25 Eylül’e kadar tüm taraflardan cevap istedi.

Duruşmanın başlangıcında CJP Isa, üst mahkemenin davanın duruşmasını bugün (Salı) sonuçlandırmaya çalışacağını söylemiş oldu.

HSK, pek fazlaca davanın hâlihazırda Yüksek Mahkeme’de derdest bulunduğunu ve mahkemenin tek bir davaya fazlaca fazla süre ayıramayacağını söylemiş oldu.

Ek olarak dilekçe sahibinin avukatına iddialarını 10 dakika içinde tamamlaması emirini verdi.

CJP Isa, baş yargıcın yetkilerinin bu yasayla kısıtlanmadığını, bunun yerine yargıçlar içinde dağıtıldığını söylemiş oldu.

Bu yasanın tesirinin bilhassa baş yargıç ve öteki iki kıdemli yargıç üstünde olacağını söylemiş oldu.

‘Parlamento yargı bağımsızlığını yerle bir etti’

Dilekçe sahibinin avukatı Ikram Chaudhry iddialarını sunarken, parlamentonun Uygulama Yasası kanalıyla yargının bağımsızlığını yerle bir ettiğini söylemiş oldu.

“Parlamento Kanun kanalıyla yargı yetkisini ihlal etmeye çalıştı” diye ekledi.

Avukat Chaudhry ek olarak yasanın kabul edilmiş olduğu sırada parlamentonun durumunun da gözden geçirilmesinin mecburi olduğuna dikkat çekti.

“Argümanlarınızı gazete haberlerine dayandıracak mısınız?” CJP dedi.

Bunun üstüne avukat, parlamentonun tutanaklarının ellerinde olmadığını söylemiş oldu.

“Konuşmacıdan tutanak tutanağını size sunmasını yazılı olarak talep ettiniz mi?” CJP sordu.

CJP Isa ek olarak, avukatın kürsü önünde eski başbakanın beyanını okumasının peşinden avukata mahkemede siyasal tartışmalardan kaçınmasını söylemiş oldu.

“Burada politika yapmayın. [forum of] medya mevcuttur. Gidin ve orada politika yapın” dedi HSK.

HSK, bazı kişilerin Yüksek Mahkeme ile parlamentonun bu yasa mevzusunda karşı karşıya geldiğine inandığını söylemiş oldu.

HSK, “Cenk kelimesini kullanmayacağım” dedi.

HSK, Yüksek Mahkeme Uygulama ve Usul Yasası’nın artık yasa haline geldiğini belirterek, parlamentonun yasa çıkarıp çıkaramayacağı mevzusunda münakaşanın yapılmaması icap ettiğini ekledi.

HSK avukata, “Yüksek Mahkeme Uygulama ve Usul Yasası Anayasaya aykırı mı değil mi, açıklayın bana” diye sordu.

“Yargının bağımsızlığı yalnız mahkemelerin savunmasına mı mahsustur?” CJP sordu.

“Parlamento dul hanımefendilerin davalarına öncelik verecek bir yasa çıkarırsa [then] bu da yargının bağımsızlığını etkileyecek mi?” CJP ekledi.

Olay geçmişi

13 Nisan’da Yüksek Mahkeme’nin sekiz üyeli heyeti, kamu çıkarını ilgilendiren mevzularda baş yargıcın yetkilerini ele alan ve Pakistan baş yargıcının suo moto yetkilerini sınırlamayı amaçlayan yasanın uygulanmasını durdurdu.

Haziran ayındaki bundan önceki duruşmada, suo motu davalarında temyiz hakkıyla ilgili olan 2023 tarihindeki Yüksek Mahkeme (Kararların ve Emirlerin İncelenmesi) Yasası ile SC Uygulama ve Usul Yasası arasındaki benzerlikler Pakistan Başsavcısı ile tartışıldı ( AGP) Mansoor Usman Awan parlamentonun iki yasayı “uyumlaştırmaya” çalışabileceğini söylemiş oldu.

Devrin CJP’li Umar Ata Bandial – öneriyi memnuniyetle karşılarken – federal hükümetin yargıyla ilgili herhangi bir yasa yaparken üst mahkemeyi dikkate alması icap ettiğini söylemiş oldu.

CJP Isa’nın ülkenin baş yargıcı olarak seçilmesinin peşinden dilekçe, vazife süresinin ilk gününde duruşmaya alındı. Baş yargıç, yasaya itiraz eden savunmaları dinlemek için tam bir mahkeme oluşturmuştu ve bu, ülkenin yargı tarihinde ilk kez televizyonda yayınlanmıştı. Yüksek Mahkeme, çekişmeli yasaya itiraz eden dilekçelerle ilgili duruşmaların canlı yayınlanmasına izin verdi.

Gün boyu devam eden duruşma esnasında, heyetin değişik üyeleri ve başsavcı tarafınca bir takım sual yöneltildi ve avukatlar yanıtlarını sunmak için süre istedi.

Bu amaçla mahkeme, avukatlara cevaplarını 25 Eylül’e kadar sunmaları emirini vererek duruşmayı 3 Ekim’e erteledi.

Ek olarak, Yüksek Mahkeme’nin işleyişini sürdürmek amacıyla CJP Isa, davaları atamak ve heyetler oluşturmak suretiyle kendisi, Yargıç Sardar Tariq Masood ve Yargıç Ijazul Ahsan’dan oluşan üç üyeli bir komite oluşturdu.

Kanun

Kanun, baş yargıç da dahil olmak suretiyle kıdemli yargıçlardan oluşan üç üyeli bir komiteye anlık bildirimde bulunma yetkisini veriyordu. Ek olarak, üst mahkemede saydam yargılama yapılmasını amaçladı ve temyiz hakkını da içeriyor.

Heyetlerin oluşturulmasıyla ilgili olarak Kanun, üst mahkeme önündeki her dava, mevzu yada itirazın, HSK ve en kıdemli iki yargıçtan oluşan bir komite tarafınca oluşturulan bir kurul tarafınca dinleneceğini ve karara bağlanacağını belirtiyordu.

Komite kararlarının çoğunlukla alınacağı açıklandı.

Yüksek mahkemenin aslolan yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili olarak Kanun, Madde 184(3)’ün kullanımını gerektiren herhangi bir mevzunun ilk olarak komitenin önüne getirileceğini belirtiyordu.

Kanun, Anayasa’nın yorumlanmasının lüzumlu olduğu mevzularda komitenin minimum beş yüksek mahkeme yargıcından oluşan bir kurul oluşturacağını belirtiyordu.

Madde 184(3)’ün yargı yetkisini kullanan bir üst mahkeme heyeti tarafınca verilen herhangi bir karara yönelik itirazlarla ilgili olarak Kanun, temyizin heyetin emrini takip eden 30 gün içinde daha büyük bir SC heyetine yapılacağını belirtti. Temyizin 14 günü geçmeyecek bir süre içinde görüşülmek suretiyle kararlaştırılacağını da sözlerine ekledi.

Mahkeme, bu temyiz hakkının, 2023 tarihindeki SC (Uygulama ve Usul) Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden ilkin Madde 184(3) kapsamında haklarında karar verilen mağdur kişileri de geriye dönük olarak kapsayacağını, sadece temyizin bu şekilde uygulanacağını da ekledi. Kanunun yürürlüğe girmiş olduğu tarihten itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunulmuştur.

Kanun ek olarak, bir partinin Anayasa’nın 188. maddesi uyarınca araştırma başvurusunda bulunmak suretiyle kendi seçeceği avukatı atama hakkına haiz olacağını da belirtti.

Ek olarak, bir niçin, temyiz yada mevzu kapsamında meydana getirilen, aciliyet talebinde bulunan yada geçici önlem talep eden bir başvurunun, yapıldığı tarihten itibaren 14 gün içinde duruşmaya hazır hale getirileceğini belirtmektedir.