Rachel Reeves, Denis Healey'nin 1975 korku bütçesini tekrarlayacak mı? | Siyaset Haberleri

Bir İşçi Partisi başbakanının temel gelir vergisi oranını en son artırmasından 50 yıl sonra tarih tekerrür etmek üzere mi?

Şimdi bu Rachel Reeves sahip olmak İşçi Partisi'nin seçim vaadini boşa çıkardı Ulusal sigortayı, gelir vergisini veya KDV'yi artırmamak için 26 Kasım'da gelir vergisini yüzde 2 oranında artıracağı yönünde ihbarda bulundu.

Politika Merkezi: En son güncellemeler ve analizler

1975'te İşçi Partisi'nin şansölyesi, eski kabadayı Denis Healey tam da bunu yaptı, oysa o zamanlar temel gelir vergisi oranı %33'tü ve o bunu %35'e çıkardı.

Bir sürü paralellik…

İngiltere siyasetinin ve ekonomisinin 1975'teki durumu ile bugünkü durumu arasında benzerlikler olduğu iddia ediliyor. Örneğin önceki yıl genel seçimi İşçi Partisi kazanmıştı.

Healey, Edward Heath'in Muhafazakar hükümetinden berbat bir ekonominin kendisine miras kaldığını iddia etti. Tanıdık geliyor mu?

Harcama kesintileri bir U dönüşü olarak görüldü ve solcu İşçi Partili milletvekillerinin öfkeli tepkisini tetikledi. Tanıdık geliyor mu?

1975'te Muhafazakarlar, Margaret Thatcher gibi yeni bir lidere (ilk kez bir kadın) sahip oldu; destekçileri bile onun ilk yılında zorlandığını kabul etti. Tanıdık geliyor mu?

70'lerde Healey, tıpkı Reeves'in eski İşçi Partisi lideri Neil Kinnock ve sendika liderleri tarafından teşvik edildiği gibi, servet vergisi seçeneklerini gözden geçirdiğini duyurdu.

Tıpkı Muhafazakar Parti'nin daha yüksek vergilerin 2025'te beyin göçünü tetikleyeceğini iddia etmesi gibi, Mick Jagger ve Rolling Stones 1971'de Fransa'ya, David Bowie ise 1976'da İsviçre'ye taşınmıştı.

Healey'e sıklıkla atfedilen bir ifade, onun “zenginleri çekirdekleri gıcırdayana kadar sıkıştırmak” istediğiydi. Aslında 1974'te söylediği şey, “gayrimenkul spekülatörlerini tırtıllar gıcırdayana kadar sıkıştırmak istediği”ydi.

…ama daha kötüsü de olabilir!

Ancak 26 Kasım'da çok fazla bunalıma girmeden önce, ekonomi 1970'lerde çok daha kötü bir durumdaydı; enflasyon %25'e doğru ilerliyor, işsizlik artıyor ve sterlin düşüyor. Buna “stagflasyon” adı verildi.

O zamanlar dünya, petrol fiyatlarındaki büyük artışın yarattığı uluslararası bir krizle sarsılıyordu; ancak sendikaların kazandığı büyük maaş anlaşmalarıyla kamu sektöründeki harcama çılgınlığı buna yardımcı olmadı.

Healey korku bütçesinin sonunda sözlerini şöyle tamamladı: “Bugün sunduğum bütçe Britanya'daki hepimiz için zor bir bütçe.” “Bu, içinde yaşadığımız dünyanın sert gerçekliği tarafından dikte ediliyor.

“Ciddi bir bütçe, tek bir nesilden fazla bir süredir çoğu endüstriyel ekonominin giderek gerisinde kalan ekonomimizin genel performansını iyileştirmeye yönelik her stratejide gerekli bir unsurdur.”

Zamanın yeni Tory lideri Margaret Thatcher buna yanıt olarak, dışişleri bakanı James Callaghan'ı “mırıldandığı” için alay etti ve şu sonuca vardı: “Bütçesini 'gittikçe istikrarlı' olarak özetlediği bir bütçe konuşması yaptığını hatırlıyorum.

“Mevcut Maliye Şansölyesi bu kişinin 'battıkça istikrarlı' olduğunu söylüyor gibi görünüyordu.” Mizah onun en güçlü özelliği değildi.

Gölge şansölye Sir Mel Stride'ın son rakamların ardından işaret ettiği gibi, bu günlerde enflasyon yalnızca %3,8 seviyesinde; ancak bu, İngiltere Merkez Bankası'nın %2 hedefinin neredeyse iki katı.

Sir Mel, “25 milyar sterlinlik istihdam vergisiyle birlikte Rachel Reeves, enflasyonu giderek daha da yukarıya çıkarıyor” dedi. “Starmer ve Reeves'in bu karışıklığı çözecek omurgası yok.”

Devamını oku: Reeves hangi vergileri artırabilir?

Sör Keir Starmer Pazartesi akşamı, 2025'teki İşçi Partili milletvekillerine (dinledikçe “acımasız” oldukları bildirilen) hitap ederken “zor ama adil kararlar” için suçun nerede olduğunu iddia ettiğini açıkladı.

“Muhafazakar Parti'nin kemer sıkma politikasının, başarısız Brexit anlaşmasının ve salgının Britanya'nın üretkenliği üzerindeki uzun vadeli etkisinin korktuğumuzdan bile daha kötü olduğu daha açık hale geliyor” dedi.

Ah evet, Muhafazakar Parti'nin kemer sıkma politikası, Brexit ve salgın, Başbakan'a göre kamu maliyesinde 20 milyar sterlinlik (yoksa 30 milyar sterlin mi?) kara deliğe neden olan bunlar.

Tarih bize bundan sonra ne olabileceğini söylüyor mu?

Healey'nin bütçeleri İşçi Partisi için iyi bitmedi. 1976'da kurtarma paketi için Uluslararası Para Fonu'na gitmek zorunda kaldı ve İşçi Partisi 1979 genel seçimlerini Thatcher'a kaptırdı.

Benzer bir şey tekrar yaşanabilir mi? En azından 1974-79 Harold Wilson-James Callaghan, Callaghan'ın hayatta kalabilmek için Lib-Lab anlaşmasına zorlanmasına rağmen tam dönem görevde kaldı.

Bu hafta Nigel Farage, Starmer hükümetinin yalnızca iki yıl daha dayanacağını öngördü. Sağlıklı bir kamuoyu anketinde önde olmanın tadını çıkarırken, hiç şüphesiz arzulu bir düşünce.

“Benim görüşüme göre, iki bütçe süresi içinde piyasalar Şansölye'yi gerçek bir kemer sıkma bütçesi uygulamaya zorlayacak ve o noktada İşçi Partisi'ndeki sol bunu satın almayacak” dedi.

“İşte bu yüzden 2027'de yaşanacak ekonomik çöküş nedeniyle genel seçim yapılacağı yönündeki öngörümün hâlâ arkasında duruyorum.”

Healey, 1975'teki 15 Nisan bütçesinde yalnızca temel gelir vergisi oranını artırmadı. Diğer oranlar da yüzde iki puan arttı. Yalnızca en yüksek %83'lük oran – evet, %83! – değişmeden kaldı.

Healey, Mart 1974'teki ilk bütçesinde temel gelir vergisi oranını %30'dan %33'e çıkarmış, %38'lik yeni bir vergi aralığı getirmiş ve en yüksek oran %75'ten %83'e çıkarmıştı.

1975'te devamı gelecekti. Temel gelir vergisi oranındaki artışın yanı sıra, elektrikli ev aletleri, fotoğraf makinesi ve mücevherat gibi “lüks mallara” da yüzde 8'lik temel oran yerine yüzde 25 oranında KDV uygulandı.

70'lerde oldukça popüler olan bingodaki gümrük vergisi ikiye katlanarak %5'e çıkarıldı, gıda sübvansiyonları kesildi, bir somunun maliyetine 0,5 peni eklendi ve bira 2 peni, şarap 24 peni ve alkollü içkiler 64 peni arttı.

Rachel Reeves'in 26 Kasım'daki bütçesi bu kadar acı verici olamaz herhalde?

Olabilir mi?