mermiler küçüklere ne yapar

ABD Birleşik Devletleri’nde evlatların bir numaralı katili silahlardır. Bir pediatrik travma cerrahı, kurbanların katlandığı fizyolojik bedeli konu alıyor.

2020 itibariyle, ABD Birleşik Devletleri’ndeki çocuklar için önde gelen ölüm sebebi olarak silahlar otomobil kazalarını geride bıraktı. Kaiser Ailesi Vakfı’na bakılırsa, evlatların silahlı ölüm oranı son yirmi yılda yüzde 42 arttı. ABD, bu açıdan karşılaştırılabilir ülkeler içinde tek başına duruyor.

Bu hafta Nashville’deki Covenant Okulu’nda olduğu şeklinde üç çocuk ve üç yetişkinin ölmesiyle sonuçlanan okul silahlı saldırıları en fazlaca dikkati çekse de, bunlar büyük resmin yalnızca ufak bir parçası. Silahlardan ölen evlatların ezici çoğunluğu, evlerinde ve topluluklarında katliam, intihar yada kaza sonucu yaralanma kurbanlarıdır. Siyah çocuklar orantısız bir halde öldürülen nüfus içinde temsil ediliyor. Çocuklar içinde silahlı intihar oranı da arttı.

tabip Pediatrik travma cerrahı ve Northwell Health’in Silahlı Sertliği Önleme Merkezi’nin direktörü Chethan Sathya, kurşun yarası olan evlatları tedavi etti ve silahlı sertliği sona erdirmeyi kariyerinin temel kaygısı haline getirdi. Vox, Sathya’ya evlatları tedavi etme deneyimi ve kuvvetli – ve büyüyen – bir krizin üstesinden gelmek için ne yapılması icap ettiğini düşündüğü hakkında konuştu.

Bu röportaj, uzunluk ve netlik için düzenlendi. Lütfen bu röportajın sertlik görüntüleri içermemesine karşın, bazı okuyucuların rahatsız edici bulabileceği açıklamalar bulunduğunu ihmal etmeyin.

Kurşun yarası olan evlatları tedavi etmek iyi mi bir şey?

Bir travma ekibinin parçasıyım. Bir odada bekleyen ve bir hasta için hazır olan ortalama 30 şahıs var. Bir çocuk kurşun yarasıyla içeri girdiğinde bu oda sessizdir. Bu çocuk neye benzeyecek? Çevresinde tüm bu duygular var. Bu fazlaca gerilmiş bir durum ve öteki travma koylarına bakılırsa fazlaca daha sakin bu sebeple bence hepimiz bir düzeyde korkuyor. Asla bir can yitirmek istemezsiniz, sadece önünüzde kurşun olan ve kanayan yada ölebilen bir çocuk olması – bu fazlaca travmatik bir şey.

Anne babalar bizimle travma kısmına geliyor. Şu demek oluyor ki kurşun yarası olan bir çocukla uğraşıyorsunuz ve anne babaları de orada. Bu durumun ne kadar travmatik bulunduğunu ve bu ebeveynlerin yüzlerindeki dehşeti sadece tahmin edebilirsiniz.

Kendi çocuklarınızı düşünmeden edemiyorsunuz. Ben kendim bir babayım. O evladı yitirmek istemediğini düşünmeye başlıyorsun ve sonrasında yarayı tedavi etmek için elinden geleni yapıyorsun. Başa çıkması zor bir şey. Asla kolaylaşmaz.

Kurşunlar evlatların vücuduna ne yapar? Yetişkinlere karşı çocuklar üstündeki etkide farklılıklar var mı?

Çocuklar söz mevzusu olduğunda insanoğlu anlamıyorlar: her şey, tüm yaşamsal organları, büyük kan damarları, birbirine fazlaca daha yakın. Ve bir yetişkinin aksine, göbek yağından korunma yada kastan korunma yoktur. Dışarıya bakarsanız, görebileceğiniz tek şey bir kurşun deliği. Fakat biz cerrahlar bu çocuğun içini açtığımızda içindeki yıkımı görüyoruz. Bir kurşun, feci organ hasarına niçin olabilir ve bir çok durumda bu, düzeltemeyeceğimiz şeylerdir.

Hasarı onarım edememenin iyi mi bir şey bulunduğunu sormaktan nefret ediyorum. Fakat bana tanım edebilir misin merak ediyorum.

Tıpta hasta kaybediyoruz. Bir evladı kurşun yarasıyla böylesine travmatik bir halde yitirmek söz mevzusu olduğunda, yaşadığınız tanım edilemez bir hayal kırıklığı ve üzüntü duygusu vardır.

Merkezde kalmanın tek yolu anne babaları ve anne babalar için neler yapabileceğimizi düşünmektir. Fakat sonrasında kaçınılmaz olarak kendi çocuklarını düşünüyorsun, kendi çevreni düşünüyorsun, kendi okulunu düşünüyorsun. Çocuklarınızı okula göndermek güvenli mi? Bu evlatların hayatlarının şiddetli ve şiddetli bir halde yarıda kesilmesi gerçeğinin bir unsuru var ve sonrasında hepimizi etkileyen ikincil travma var.

Çoğumuz haberlerde toplumdaki silahlı sertlik hikayelerini ve okul silahlı saldırılarını takip ederiz. Onları görürüz ağlayan evlatların resimleri, fakat sizin gördüğünüzü görmeyiz — ve sanırım çoğumuz silahların küçüklere hakikaten ne yaptığını düşünmemeyi tercih ederiz. Okuyucuların hakikaten bilmesini istediğiniz bir şey nedir?

Kimi zaman insanoğlu bunun silahla değil, bireyle ilgili bulunduğunu söylerler, değil mi? Fakat bu silahla ilgili. Silahların niçin olduğu yıkım miktarı yıkıcıdır. Buna inanmayan herkesi gelip ilk elden görmeye çağrı ediyorum. Kendi aile üyelerinizi düşünün. Bıçakla yaralanmalarını mı tercih edersin? Yoksa bir hücum silahıyla kurşun yarası almalarını mı tercih edersin?

Bu akıl almaz bir şey. Bunun tartışılıyor olması bile fazlaca saçma. Bunlar kitlesel imha icra eden ve fazlaca sayıda insanı kısa sürede öldürebilen silahlardır. Yaralanma perspektifinden bakıldığında, otomobil yaralanmalarından ve bıçak yaralarından meydana gelen yaraların tedavisi kurşun yaralarından fazlaca daha azca karmaşık ve daha azca ölümcüldür.

Bana bunun hakkında daha çok data verebilir misin?

Bıçak yarasıyla, hatta birden fazlaca bıçak yarasıyla gelen bir hasta görürsek, bıçağın hakikaten yaşamsal bir organı yada kan damarını delme olasılığı kurşuna bakılırsa fazlaca daha azdır, bu sebeple kurşun vücuda girdiğinde mühim bir yaralanmaya niçin olur. termal tepki ve ikincil etkisinde bırakır – büyük bir yıkım boşluğu yaratılır. Öylece içeri giren ve etkilenen bölgede bir kesik oluşturan bir bıçak şeklinde değil. Beni yanlış anlamayın: bıçaklar, bıçak yaraları son aşama ölümcül olabilir. Ek olarak yıkıcı yaralanmalara da niçin olurlar. Fakat kesinlikle bire bir değiller.

Katliam oranı arttı pandemi esnasında. İşinizde bunu gördünüz mü?

Evet. 2022’de 1. Aşama travma merkezlerimize kurşun yarası ile başvuran çocuk sayısı 2021’e kıyasla yüzde 350 arttı. Esnasında [beginning of the] Pandemi bir artış gördük fakat bu şimdiye kadar gördüğümüz en büyük artıştı. Ve bu yıl kurşun yaraları açısından bu çizgiyi çoktan aştık, pek fazlaca bıçak yarası vakasından bahsetmiyorum bile. Kesinlikle daha ilkin asla görmediğimiz bir seviyede.

silahlar şimdi bu ülkede çocuk ölümlerinin önde gelen sebebi. Bunu iyi mi anlıyorsun?

Bu problemi denetim altına almaya destek olabilecek bir halk sağlığı yaklaşımı olduğuna inanıyoruz. Yakıcı tabanca güvenliğini destekleyen ve tabanca endüstrisini görevli tutan bir halk sağlığı yaklaşımını benimsemenin bir yolu var. Otomobil üreticileri güvenlik kemerlerini ve geri görüş kameralarını kendileri takmaya karar vermediler, değil mi? Bunu veriler, emek harcamalar ve arkasından mesuliyet kanalıyla sanayi sorumluluğu kanalıyla yapmış oldu. Tabanca endüstrisinde buna haiz değil. Burada mesuliyet ve hesap verebilirlik olmalıdır. Ve bir çok Amerikalı bu mevzuda aynı fikir.

Mesela, koruma yasalarının, kolay geçmiş kontrollerinin vb. toplu silahlı saldırılar, intiharlar ve kaza sonucu yaralanmalar şeklinde vakaları durdurmaya destek olacağını biliyoruz. Siyah ve kahverengi toplulukları orantısız bir halde etkileyen silahlı sertliği ele almak için pek bir şey yapmıyor olabilirler. Yapısal ırkçılık şeklinde silahlı şiddetin temel nedenlerini ele almak için daha sağlam bir yaklaşıma ihtiyacımız var. Sertliği önleme programları için daha çok desteğe ihtiyacımız var. Oyunda birçok toplumsal belirleyici var. Bu yüzden bu nüanslı tartışmayı yapmamız icap ettiğini düşünüyorum.

Silahlı şiddetin önlenmesine yönelik kapsamlı bir halk sağlığı yaklaşımının bileşenleri nedir?

Bireysel düzeyde etkilenebileceğini bildiğimiz bazı şeyler vardır – mesela, alev ateş tabanca güvenliği eğitimi, ister doktorunuzla ister konuşmalarda yada kamuoyunda alev ateş silahlar farkındalığını artırmaya yönelik kampanyalarda olsun, genel olarak alev ateş tabanca güvenliğini teşvik etmek. Tüm hastalara alev ateş tabanca yaralanma risklerini soruyoruz, araştırıyoruz ve gerekirse müdahale ediyoruz. Hastaneye ne ile gelirseniz gelin — baş ağrısı, İYE, adını siz koyun — bu soruları alırsınız. Bu, etkili bir çözüm örneğidir, bu sebeple insanlarla güvenlik hakkında konuştuğunuzda, davranış değişimleri ile pozitif bir ilişki vardır ve bir silahı güvende tutmak intihar, kaza sonucu yaralanma ve kitlesel ateş etme riskini azaltır.

Şiddete müdahale programları, işe yaradıklarını ve daha çok değerlendirmeye gereksinimleri bulunduğunu biliyoruz. Sonrasında temel nedenlere değinmekten bahsettim. Silahlı sertlik söz mevzusu olduğunda, adaletsizlik ve yapısal ırkçılıkla belirgin bir örtüşme var. Yakıcı silahla intihar söz mevzusu olduğunda, davranışsal sağlıkla belirgin bir ilişki vardır.

Sonuncusu siyasettir. Siyaset, halk sağlığının yalnız bir parçasıdır – tütün için yaş sınırları, otomobiller için sürücü ehliyeti şeklinde. Kırmızı bayraklar, geçmiş kontrolleri, izin gereklilikleri, bekleme süreleri şeklinde şeyler. O süre silahları kendilerini daha güvenli hale getirmenin yolları var, akıllı tabanca teknolojisi ya da başka bir şey – sadece herhangi bir şeyden görevli tutulmalarını yasaklayan federal yasanın olmaması sebebiyle ilerlemek için hiçbir itici güç yok.

Genel olarak halk sağlığı hakkında düşündüğünüzde, hükümetin kimi zaman oynaması ihtiyaç duyulan bir rol vardır ve müdahale etmesi gerekir. Topluluğun güvenliğine yarar sağlayacak kararlar almak için insanlara güvenemezsiniz. Bu bir örnektir. Hücum tüfekleri şeklinde kitle imha silahlarını sokaklardan kaldırmak fazlaca önemlidir.