Apple’ın hava durumu uygulaması niçin doğru değil?

New York City’de son yedi hafta sonu yağmur yağdı. Hafta içi asla. Asla bir tek bir saatliğine. Asla rahatsız edici değil. Bu aşamada sanki sert hava tamamen duyarlı hale gelmiş ve New Yorkluların planlarını mahvetmeye başlamış olacağı Cuma günü tam zamanı biliyormuş benzer biçimde geliyor.

Bu süre zarfında, yalnızca haftasonuna özgü bu aralıksız yağmur, Apple’ın hava durumu uygulamasının neredeyse işe yaramaz bulunduğunu da doğruladı. Kişisel olarak uygulamanın “hafifçe yağmur” ile “yağmur” içinde fark yapamadığını, verdiği yüzdelerin düzmece bulunduğunu ve yağmurun ne süre duracağını söylerken ona asla güvenmemem icap ettiğini öğrendim. Yalnız değilim. Dostlarım ve iş arkadaşlarımın da uygulamanın onları iyi mi hayal kırıklığına uğrattığı yada kimi zaman iyi mi işe yaramayacağı mevzusunda çeşitli hikayeleri var. Hatta bazıları, Apple’ın 2020’de satın almış olduğu hava durumu tahmin uygulaması Dark Sky’dan, kaybedilmiş bir aşk benzer biçimde kederli, hüzünlü bir üzüntüyle söz ediyor. Apple, Dark Sky’ın en sevilen özelliklerinin uygulamasına entegre edildiğini söylüyor sadece Dark Sky fanatikleri ikna olmuş değil. O zamanlar işler farklıydı diyorlar. Her şey daha iyiydi.

Büyüyen hayal kırıklığım beni Apple’ın hava durumu uygulamasının niçin fena koktuğunu bulmaya teşvik etti. Uzmanlarla konuştuğumda, rahatsızlığımın aslına bakarsak bir sebebinin (bilhassa algoritmaların) olduğu gerçeği beni rahatlattı. Bilhassa bir şeye kızmak güzel. Sadece araştırmam esnasında mahalli meteorologlara yeni bir kıymet verildiğini ve hava durumu ile hava tahmini mevzusunda başlangıçta planladığımdan daha fazlasını keşfettim.

Apple’ın hava durumu uygulamasının iğrenç bulunduğunu söylediğimizde ne demek istiyoruz?

Apple’ın hava durumu uygulamasıyla ilgili ciddi şikayetim, yağmur söz mevzusu olduğunda bana net bir yanıt vermemesi. Yağmur demek ıslak çoraplar, su birikintileri, kıyafetlerimde gün boyu asılı kalan bir rutubet anlama gelir. Bununla birlikte kibar bir gülümsemeyle “Ah, buna ihtiyacımız vardı” diyen insanlarla muhatap olmak anlamına da geliyor.

Yağmur iğrenç.

İhtiyaçlarım rahat: Yağmur yağıp yağmayacağını, ne kadar yağmur yağacağını, yağmurun ne süre başlayacağını ve ne süre duracağını bilmek isterim. İdeal durumda, yağmurun yağıp yağmadığını denetlemek için dışarı çıkmak zorunda kalmamak isterim, bundan dolayı etrafımda meydana gelenleri bana söyleyemeyecekse niçin elimde kuvvetli bir bilgisayar olsun ki?

Getty Images vasıtasıyla Jaap Arriens / NurPhoto

Arkasındaki meteorolog John Homenuk, “Apple hava durumu uygulaması ayrıntılar için iyi değil” diyor. New York Metrosu Hava Durumu. Homenuk, doğru ve neşeli günlük hava durumu tahminleri sebebiyle New York City’de sadık bir takipçi kazanmıştır. “Ve maalesef hayatımızı planlıyorsak ihtiyacımız olan şey ayrıntılardır. ‘Bu gece cekete ihtiyacım var mı? Ondan sonra çatıda oturmaya gittiğimde yağmur yağacak mı?’ Bu tür şeylerle savaşım ediyor.

Homenuk bana, Apple’ın hava durumu uygulamasının ve genel olarak hava durumu uygulamalarının, çeşitli kaynaklardan toplanan verileri (hava durumu modelleri, konum, güncel gözlemler) yorumlamak için algoritmalar kullanarak çalıştığını deklare etti. Konuştuğum öteki uzmanlar, uygulamaların hangi verileri kullandıklarını yada verileri ne sıklıkta sağladıklarını açıklamadıklarını, bunun da hatalı okumalara yol açabileceğini söylemiş oldu.

Bu algoritmaların da sınırları vardır. Hava tahminlerinde bu sınırlar ortaya çıkıyor bundan dolayı bu denklemler meteorologların kusurlu bulunduğunu anladığı modellere dayanıyor.

“Yalnızca uygulamalarda değil, ABD Birleşik Devletleri’ndeki hava durumu verilerinde de kullanılan büyük bir model var. Buna GFS, Küresel Tahmin Sistemi deniyor,” diyen Homenuk, GFS’nin hız tarafında hata yapma eğiliminde bulunduğunu, kimi zaman fırtınaların denize ve bölgeden beklenenden daha süratli çıkacağını öngördüğünü de sözlerine ekledi. GFS’yi anlayan meteorologlar onun hatalarını bilir ve bu hataları ve GFS’nin tahminlerini kullanarak daha doğru bir tahmin sağlar.

“Eğer bir kar fırtınası gelişiyorsa… uygulama dört gün sonrasında havanın güneşli ve 45 aşama olacağını gösteriyor olabilir bundan dolayı uygulama GFS’yi kullanıyor. Fakat insanoğlu olarak biliyoruz ki bu model devamlı bunu yapıyor. Fırtınalar sebebiyle devamlı denize oldukça açık oluyor ve daha dikkatli olacağız” dedi Homenuk, varsayımsal bir örnek vererek.

GFS birçok modelden bir tek bir tanesidir ve her birinin insanların düzeltebileceği kendi eğilimleri ve hataları vardır. Algoritmalar hemen hemen bu tür bir anlayışa haiz değil, bu da yağış ve fırtına benzer biçimde uygulama tahminlerinin bir miktar kati olmamasına niçin oluyor. Algoritmalar bununla birlikte insanoğlunun bir yerde yaşama ve o belirli bölgede havanın iyi mi davrandığını bilme deneyimiyle de rekabet edemez.

Colorado, Durango’da yaşayan bir meteorolog olan Jeff Givens bana e-posta yöntemiyle “Arazi, bu modellerin performansı üstünde büyük bir etkiye haiz olabilir” dedi. Givens’in doğru tahminleri (bilhassa kar ve fırtınalar söz mevzusu olduğunda) son aşama popüler olan sitesi Durango Weather Guy’da ona takipçi kazandırdı, bundan dolayı San Juan Dağları kendi bölgesindeki genel hava durumu tahminlerini boşa çıkarıyor. “Uygulamalar ve modeller düz arazide daha iyi performans gösteriyor.”

Bu informasyon göz önüne alındığında, hava durumu uygulamalarının, tahmin edilebilir yağış düzenine haiz yerlerde, ek olarak dağların yada işleri çarpıtacak herhangi bir topografik özelliğin bulunmadığı yerlerde en iyi performansı gösterdiği görülüyor. Cenup Kaliforniya’daki insanoğlu muhtemelen Apple’ın uygulamasından Durango’daki ve hatta New York City’deki birinin yakınma edeceği kadar yakınma etmiyorlar.

Uygulamalar perspektife yerleştirildiğinde harikadır

San Francisco Eyalet Üniversitesi’nin yer ve iklim bilimleri bölümünde profesör olan Alexander Stine’a Apple’ın hava durumu uygulamasının niçin iğrenç bulunduğunu sorduğumda benimle alay etti.

“Bir saat sonrasında yağmur yağıp yağmayacağını bilmiyor musunuz? Bunun bir tek bezelyelerin tabağınızda nerede olduğu mevzusunda telaşlı olmak bulunduğunu söyleyebilirim, dedi Stine. “Bu hafta yağmur yağacağını bilmek inanılmaz bir teknolojik başarı. Hava tahmininin doğru olmadığı bir dünyada büyüdüm. Elimizde kafi veri yoktu. Fakat ömrüm süresince hava tahmini yapma yeteneğim oldukça şaşırtıcı bir halde arttı.” Stine ile konuşmak bana hava durumu uygulamalarıyla ilgili sıkıntıma dair yeni bir perspektif kazandırdı. Bu tahminlerin süre içinde ne kadar iyi hale geldiğini düşündüğünüzde, bu uygulamaların bir sorun deposu olmaktan ziyade hızla gelişen teknolojinin bir başarısı benzer biçimde göründüğünü görüyoruz.

Michael M.Santiago/Getty Images

Stine, tahmin mevzusunda düşündüğümüz her şeyin Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin bir kolu olan Ulusal Hava Durumu Servisi’nden geldiğini deklare etti. Her altı saatte bir simülasyon çalıştırıyorlar ve bu simülasyon onlara önümüzdeki birkaç hafta için informasyon veriyor. Bölge ofisleri bu detayları geçmiş verilere dikkat ederek pragmatik bir halde ayrıştırır. Hava durumu şirketleri (örn. Accuweather, Weather Underground, vb.) sonrasında tahminler oluşturmak için bu bilgilerde küçücük değişimler ve ayarlamalar yapar.

Stine, “Sonuçta, birisi bir uygulamaya ne koyarsa koysun, herkesten değişik bilgilere erişime haiz değil” dedi. “Değişik hava durumu tahmincileri için değişik bilgiler mevcut değil. Hepsi Ulusal Hava Durumu Hizmetini kullanıyor.”

Stine, modellerin süre geçtikçe büyük seviyede geliştiğini ve her geçen gün daha da iyiye gittiğini söylüyor. Bunun temel sebebi, seneler geçtikçe denklemlere giderek daha detaylı verilerin eklenmesi ve mevcut uydu gözlemlerinde tahmin modellerinin kendisinden daha çok belirsizliğin ortaya çıkmasıdır.

Temel düşünce: Hepimiz hava durumu verilerini aynı yerden alır ve hava durumu şirketlerinin ve uygulamaların söyledikleri içinde büyük farklılıklar olmamalıdır. Ek olarak: yakınma etmeyi bırakın.

Sadece Stine’ın minik bir tavizi vardı. Şikayetlerimin, kendisinin de belirttiği benzer biçimde, büyük ekonomik ve hükümet tesirleri olabilecek büyük ölçekli hava durumu tahminleriyle ilgili olmadığını deklare etti. Benim homurdanmamın daha oldukça “şimdiki oyuncu seçimi” olarak adlandırdığı eğilimle ilgili bulunduğunu ve bunun oldukça değişik bir hayvan bulunduğunu söylemiş oldu.

Stine, “Geleneksel hava tahmini problemi, tüm gezegenin akışkan dinamiklerini anlama sorunudur” dedi. “Oysa mesele beş dakika içinde yağmur yağacaksa bu oldukça mahalli bir durum. [concern]. Bildiğime göre bu, Ulusal Hava Durumu Servisi’nin pek ilgilenilmiş olduğu bir şey değil. Gene de hoş bir şey, bir ihtimal gidip bir palto giyebilirsin, ya da bir ihtimal arka tarafa gidip bisikleti garaja koyabilirsin.”

Stine’ın yaşamı süresince (49 yaşlarında) hava durumu tahminlerinde büyük gelişmeler yaşanırken, Apple’ın Manhattan’da yağmurun yedi dakika içinde yanıldığı mevzusunda yanılmasından yakınma etmek, bezelyelerin tabağımdaki düzeninden yakınma etmeye benziyor birazcık. Stine’ın hava tahmini hakkında düşünceleri ile Stine öncesi benim hava tahmini ile alakalı düşüncelerim ölçek ve kapsam açısından farklıydı.

Sadece mevzu meteorologların önemine ulaştığında bu değişik bakış açıları ortak bir zemin buluyor.

Bu modeller ve tahminler ne kadar doğru olursa olsun, meteorologlar etrafımızdaki hava durumunu, havanın iyi mi davrandığını ve yaşadığımız bölgeleri anlamanın anahtarıdır. Uygulamalar, bir tür gelecek ve devasa teknolojik ilerlemeler haricinde, hava tahmini mevzusunda hiçbir süre fizik, matematik ve coğrafyanın belirli bir kombinasyonunun iyi mi çalıştığını anlayan meteorologlar kadar iyi olamayacak.

“Bu, meteorologların kıymetini anlamanın bir parçası. NY Metro Weather’dan Homenuk, “Ve bu ben işimi savunmaya çalışan biri değilim” dedi. “Hava koşullarının karmaşıklığını idrak etmek için insan girdisine gerekseme var.”

Homenuk, konuştuğumuz sırada bana, Cadılar Bayramı için New York City’de yağmur beklenmediğini söylemiş oldu. Uygulamayı denetim ederdim fakat bu mevzuda ona güveneceğim.