COP15: Biyoçeşitlilik uzmanları, çevremizin hemen hemen ölüme mahkum olmamasının 6 nedenini paylaşıyor

MONTREAL, Kanada – Kent merkezinde işlek bir caddede gerçek boyutlu bir kutup ayısı buz heykeli var. Eriyor ve altındaki korkulu görünümlü bronz bir iskelet ortaya çıkıyor. Sanatçı Mark Coreth tarafınca tasarlanan sergi bir dekorasyon değil, bir uyarı: İklim değişikliği, kutup ayıları benzer biçimde deniz buzuna bağlı olan yırtıcı yaşamı öldürüyor.

190’dan fazla ülkeden dünya liderleri COP15 olarak malum bir konuşma için şehirde bir araya gelirken, bu hafta tüm Montreal’de buna benzer kasvetli mesajlar var. Bu, hükümetlerin ekosistemlerin düşüşünü durdurmak için bir plan hazırlayacağı biyoçeşitlilik mevzusundaki büyük BM toplantısı. Mekanın kendisinde, eriyen ayıdan çok da fazla uzak olmayan, 6 metrelik bir Jenga kulesi, ekosistemin çökmesi riskini belirtmek içindir; bir bloğu dışarı çekin ve tüm kule çöker.

Bu görüntüler birazcık kasvetli ve kökleri gerçekliğe dayanıyor. Bilim adamları, bazıları on seneler içinde olmak suretiyle ortalama 1 milyon türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu ve kuşlar ve balıklar da dahil olmak suretiyle büyük hayvan gruplarının popülasyonlarının son yarım yüzyılda averaj olarak ortalama yüzde 70 oranında azaldığını tahmin ediyor.

Benji Jones/Vox

Uyarı işaretlerini görmezden gelmek zor olsa da, müzakereler sıkıntılı olsa bile COP15’te olanlardan başlayarak gezegenimizin geleceği için hâlâ ümit beslemek için pek oldukca niçin var. Montreal’deyken, Batılı bilim adamlarından Yerli liderlere kadar ortalama bir düzine uzmana onlara neyin esin verdiğini sormuş oldum.

1) İnsanlar nihayet biyolojik çeşitlilik hakkında konuşuyor

“Biyoçeşitlilik” terimi muhteşem değildir. Ve çevre hareketindeki jargonun çoğunluğu gibi, oldukca fazla şeyi özetlemeye çalışır – bu durumda, dünyanın türleri, parçası oldukları ekosistemler ve içerdikleri genetik materyalin çeşitliliği.

Sadece Pew Charitable Trusts’ta internasyonal korumadan görevli kıdemli bir yetkili olan Masha Kalinina, insanların giderek daha çok bu kelime hakkında konuştuğunu ve bunun başlı başına iyi bir şey bulunduğunu söylemiş oldu. “Yalnız iklim değil, bir tüm olarak çevre hakkında konuşuyor olmamız büyük bir başarı öyküsü” dedi.

Delegeler bununla birlikte 190 ülkeden 17.000’den fazla insanı ve yetkiliyi bir araya getiren COP15’i biyoçeşitlilik için gelmiş geçmiş en büyük toplantıya çağırıyorlar. Bazıları da bunun en mühim bulunduğunu söylüyor. WWF International’ın genel direktörü Marco Lambertini geçen ay düzenlemiş olduğu basın toplantısında, “Tabiat, siyasal yada kurumsal gündemde asla bu kadar mühim olmamıştı” dedi.

Bunun bir sebebi, insanların doğaya zarar verenin insanlara da zarar verdiğini anlamaya başlamasıdır.

2) Yaban yaşamı için iyi olanın bizim için de iyi olduğuna dair daha çok kabul var.

Cornell’in Ornitoloji Laboratuvarı Kuş Nüfusu Araştırmaları Merkezi’nin kıdemli direktörü Amanda Rodewald, herkesi kuşlar benzer biçimde hayvanları önemsemeye ikna etmenin zor olabileceğini söylemiş oldu. Amacı bu olsaydı, “pek iyimser hissetmezdi” dedi bana. Sadece kuşlar için yapılması gerekenlere baktığımızda, insan sağlığı ve esenliği için yapmamız gerekenlerin aynı bulunduğunu görüyoruz” dedi.

Rodewald, mesela kıyı New York eyaletindeki bataklıkların restore edilmesinin, tehdit altındaki tuzlu serçe benzer biçimde kuşlara yarar sağlarken, bununla birlikte fırtına dalgalarının evlere ve binalara verdiği ziyanı azalttığını söylemiş oldu. Miami ve Florida Keys çevresinde tekrardan büyüyen mercan resifleri benzer şekilde sahil kasabalarını şiddetli kasırga etkilerinden koruyabilir. Birçok bilim insanı ek olarak ormanları korumanın zoonotik hastalıkların insan popülasyonlarına yayılma riskini azalttığına da dikkat çekiyor.

Rodewald, yırtıcı yaşamı yada korumayı umursamayan insanların bile, mülkleri yada sağlıkları için her türlü faydayı bununla beraber getirmiş olduğu için doğayı geri kazanmaya destek olmak için motive edilebileceğini söylüyor. (Çoğu zaman tabiatın insan problemlerine iyi mi çözüm sağlayabileceğini açıklayan, giderek daha popüler hale gelen bir terim olan “doğaya dayalı çözümler”in ardındaki düşünce budur.)

Rodewald, “Sağlığımız daima korumayla aynı hizada olmuştur” dedi.

3) Bitkileri ve hayvanları seyretmek için her zamankinden daha çok vasıta var

COP15’in birincil amacı, bir BM sözleşmesi olan Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerin 20’den fazla çevresel hedefi kabul etmesini sağlamaktır (burada daha fazlası var). Fakat yapsalar bile, o vakit başarıyı yada başarısızlığı ölçmek zorundalar.

Bunu yapmanın bir yolu, belirli bir alandaki hayvan yada nebat sayısının vakit içinde arttığını yada azaldığını anlamaktır. Ve bu amaçla, bilim adamları birkaç yeni şey geliştirdiler. bilhassa geniş alanlarda türleri saymak için teknolojiler.

Vox için Matthew Busch

Aralarında popüler olan, eDNA yada çevresel DNA isminde olan bir araçtır. Bilim adamlarının minik su numunelerinde, toprakta ve havada bir hayvanın genomunun parçalarını tespit etmelerini sağlar. Araştırmacılar, mesela bir gölet yada nehirde yırtıcı yaşamın iyi mi değiştiğini idrak etmek için, geniş bir alanda değişik türleri fizyolojik olarak toplamak yerine, artık bir yıldan diğerine su örnekleri toplayabilir ve yaban yaşamı DNA’sı için çözümleme edebilirler.

Yalnız çevredeki sesleri dinleyerek kuşları, kurbağaları, balinaları ve öteki hayvanları saptamak için ortaya çıkan suni zeka teknolojileri de var. Yırtıcı yaşam için Shazam benzer biçimde bir şey. Ek olarak araştırmacılar, orman yangınlarına ve yasadışı sığır çiftliğine eğilimli alanlar benzer biçimde ormanların vakit içinde iyi mi değiştiğini seyretmek için uydularda ve uçaklarda görüntüleme cihazlarını giderek daha çok kullanıyor.

4) Birçok tür ve ekosistem aslen iyileşiyor

Son on senenin en büyük yırtıcı yaşam hikayeleri, nesli tükenmekte olan hayvanlarla ilgiliydi – ABD’de soyu tükenmiş duyuru edilen 23 tür, tehdit altındaki sürüngenlerin beşte biri, balina köpekbalıklarını öldüren büyük tekneler – sadece iyileşmeye başlamış olan bazı türler var. kar amacı gütmeyen Rare grubunun başkanı Caleb McClennen’e.

“Ömrümüz süresince azalan bazı türler var ve sonunda bu popülasyonların geri gelmeye başladığını duyuyoruz” dedi.

Kaplanlar iyi bir örnek, dedi. Son on yılda, Hindistan ve Nepal yırtıcı kaplan popülasyonunu ikiye katladı. Dere su samurları Orta ABD Birleşik Devletleri’nin bazı bölgelerine geri döndü. McClennen, Saint Lucia papağanı benzer biçimde daha azca malum bazı türlerin de iyileştiğini söylemiş oldu. (Kaliforniya akbabası, Amerikan timsahı ve kambur balinalar, bir seviyede iyileşen öteki tür örnekleridir.)

Tim Graham/Getty Images

“Orada başarı hikayeleri bulunduğunu yeterince vurgulamıyoruz” dedi.

Daha geniş anlamda birçok ekosistem de iyileşiyor. Mesela bu hafta başlarında gösterilen bir rapor, 18 ülkede kabaca Yunanistan büyüklüğünde 14 milyon hektar (ortalama 35 milyon dönüm) arazinin restore edildiğini ortaya koydu. Restor adlı yeni bir internet sayfası de dünya çapındaki restorasyon projelerinden oluşan bir havuz oluşturuyor. (En sevdiğim restorasyon örneklerinden biri, bilim adamlarının kısmen mercan cinsiyetini hackleyerek resifleri geri getirmek için mercan ektiği Florida’da.)

5) Finans kurumları, azalan ekosistemlerin yatırımlarına zarar verdiğini anlıyor ve buna dikkat ediyor

Dünya Ekonomik Forumu’na gore, dünyanın toplam ekonomik çıktısının kabaca yarısı bir halde ekosistemlere ve yaban hayatına bağlı. Böcekler ticari mahsulleri tozlaştırır, sulak alanlar suyu arındırır ve bunlar benzer biçimde organik hizmetler ekonomik büyümeyi artırmaya destek sağlar. Peki tabiat geriledikçe ne olur?

Bu, büyük finans kurumlarının nihayet sordurulmuş olduğu bir sual. COP15’te büyük bir varlıkla, bankalar, hedge fonları ve öteki yatırımcılar varlıklarını zorlamaya başlıyor. firmalar “doğaya dayalı riskleri” ölçmek için – mesela, bazı böcek popülasyonlarının çöküşü böceklerle tozlanan gıdalar satan bir şirketi iyi mi etkileyebilir?

Ayrıca, hükümetler, hususi yatırımcılar ve vakıflar korumaya her zamankinden daha çok para akıtıyor. Mesela AB, 2021 ile 2027 içinde 7 milyar avro (ortalama 7,4 milyar dolar) yatırım yapacağını söylemiş oldu. Japonya ve Hollanda benzer biçimde öteki büyük ekonomiler de COP15’te mühim mali taahhütler deklare etti.

Campaign for Nature adlı bir savunuculuk grubuna liderlik eden Brian O’Donnell’e gore, Bezos Earth Fund benzer biçimde daha çok vakıf korumayı finanse etmeye başladıkça, doğayı korumaya çalışan kâr amacı gütmeyen kuruluşlar da daha çok para çekiyor. Tarihsel olarak çevre sorunlarını finanse etmeyen vakıflar artık “biyoçeşitliliğin ne kadar mühim bulunduğunu anlamaya başlıyor” dedi. “Hayırseverlik desteğinde büyük fırsatlar görüyoruz.”

6) Yerli halk ve mahalli topluluklar nihayet dikkatleri üstüne çekiyor

COP15’te yine yine ortaya çıkan bir istatistik, Yerli halkın dünyanın geri kalan biyolojik çeşitliliğinin yüzde 80’ini koruduğudur.

Çevre hareketinde büyük bir değişimin temelini oluşturan çarpıcı bir veri noktası. Tarihsel olarak, bazı Yerli gruplar, doğayı insan yaşamının olmadığı bozulmamış bir yırtıcı tabiat olarak gören çevreciler tarafınca topraklarından atıldı. Sadece şimdi, bir çok çevre savunucusu, Yerli grupların çoğu zaman en iyi korumacılar bulunduğunu ve tabiat ile insanların bir arada var olabileceğini kabul ediyor.

Getty Images vasıtasıyla Andrej Ivanov/AFP

COP15’teki ana gündem maddelerinden biri, topraklarıyla derin bağları olan mahalli topluluklar tarafınca yönetilen Yerli topraklarının ve topraklarının ne seviyede koruma hedefleri kapsamında sayılacağını bulmaktır.

O’Donnell, “Koruma için yeni bir paradigma hakkında dünya genelinde bir tanınmaya sahipsiniz,” dedi. “Yerli halklar, bağışçılar, STK’lar ve hükümetler arasındaki bir ortaklık. Bu bana ümit veriyor.”

Önümüzdeki birkaç gün içinde, COP15’teki delegelerin 2030’a kadar doğayı korumaya yönelik bir stratejiyi nihai hale getirmesi umut ediliyor. Bu strateji, muhtemelen ekosistemlere zarar veren bazı sübvansiyonların aşamalı olarak kaldırılması ve dünyadaki toprak ve suyun minimum yüzde 30’unu koruma hedefi benzer biçimde şeyleri içerecek. Uzmanlar, strateji üstünde anlaşmaları halinde bunun ümit için daha da büyük bir niçin olacağını söylüyor.