ABD son kimyasal silahlarını imha etti, bekçi köpeği kilometre taşını selamlıyor
Başkan Joe Biden Cuma günü, ABD’nin onlarca senelik kimyasal tabanca stoklarını tamamen imha ettiğini duyurdu; bu, dünya genelinde malum tüm toplu ölüm ajanlarının ortadan kaldırılmasını tamamlamak olarak selamlanan bir kilometre taşı.
Biden, “Bugün, ABD’nin bu stoktaki son cephanesi güvenli bir halde imha ettiğini ve bizi kimyasal silahların dehşetinden arınmış bir dünyaya bir adım daha yaklaştırdığını duyurmaktan gurur duyuyorum” dedi.
ABD Birleşik Devletleri, 1997’de yürürlüğe giren Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ni imzalayanların sonuncusuydu ve bazı eyaletlerin gizli saklı kimyasal tabanca rezervleri bulundurduğuna inanılsa da, “beyan edilen” stoklarını imha etme görevini tamamladı.
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü, Birinci Dünya Savaşı esnasında kontrolsüz kimyasal gaz kullanımının kitlesel ölümlere ve askerlerin sakatlanmasına yol açmasından bir asırdan fazla bir süre sonrasında, kilometre taşını silahsızlanmanın “zamanı başarısı” olarak nitelendirdi.
OPCW, ABD’nin duyurusunun, dünyanın duyuru edilen tüm kimyasal tabanca stoklarının “geri dönüşü olmayan bir halde imha edildiğinin doğrulandığı” anlamına geldiğini söylemiş oldu.
OPCW Genel Direktörü Fernando Arias, “Internasyonal cemiyet için bu büyük başarı için tüm Taraf Devletleri ve bu örnekte ABD Birleşik Devletleri’ni kutluyorum” dedi.
Biden, ilk kez “beyan edilen kitle imha silahlarının tüm kategorisinin” imha edildiğinin doğrulandığını söylemiş oldu.
Öldürücü hardal gazı, sarin, VX
Duyuru, ABD Ordusu’nun Kentucky’deki bir tesisi olan Blue Grass Ordu Deposu’nun, ABD ordusunun elindeki son parti olan ortalama 500 ton ölümcül kimyasal maddeyi ortadan kaldırmaya yönelik dört senelik işini kısa sürede tamamlamasının peşinden geldi.
ABD onlarca senedir hardal gazları, VX ve sarin sinir gazları ve kabarcıklı maddeler içeren topçu mermileri ve roket depolarını elinde tutuyordu.
Bu tür silahlar, kullanımlarından sonrasında geniş çapta kınandı ve Birinci Dünya Savaşı’nda korkulu sonuçlar doğurdu.
Dünya Savaşı’nda mühim seviyede kullanılmadılar, sadece birçok ülke onları korudu ve sonraki yıllarda daha da geliştirdi.
1970’lerden bu yana en belirgin kullanım, Irak’ın 1980’lerdeki savaşları esnasında İran’a yönelik sinir gazı saldırılarıydı.
OPCW ve öteki kuruluşlara gore, daha yakın geçmişte, Beşar Esad’ın Suriye rejimi ülkedeki iç harp esnasında muhaliflere karşı kimyasal silahlar kullandı.
Çifte tehlikeli iş
1993’te kabul edilen ve 1997’de yürürlüğe giren Kimyasal Silahlar Sözleşmesi, ABD’ye tüm kimyasal ajanları ve cephanesi imha etmesi için bu yıl 30 Eylül’e kadar süre verdi.
OPCW’ye gore, anlaşmayı imzalayan öteki ülkeler, anlaşmanın yürürlüğe girmesinden bu yana ortalama 72.000 tonluk varlıklarını çoktan ortadan kaldırmıştı.
ABD Tabanca Denetim Derneği’ne gore, 1990’da Birleşik Devletler ortalama 28.600 ton kimyasal silaha sahipti ve Rusya’dan sonrasında dünyanın en büyük ikinci deposuydu.
Soğuk Cenk’ın geri çekilmesiyle, süper güçler ve öteki ülkeler Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ni görüşme etmek için bir araya geldiler.
Bir tek kimyasal maddelerin değil, bununla beraber içerdikleri mühimmatın da nötralize edilmesi anlamına geldiği için iki kat tehlikeli olan stokların ortadan kaldırılması yavaş bir süreçti.
Rusya, 2017 senesinde beyan etmiş olduğu stoklarını imha etmeyi tamamladı.
Nisan 2022’ye kadar ABD’nin yok etmesi ihtiyaç duyulan 600 tondan daha azı kalmıştı.
Biden, dünyadaki tüm kimyasal silahların imha edilmesini sağlamak için devamlı tetikte olma çağrısında bulunmuş oldu ve anlaşmayı imzalamayan yada onaylamayan dört ülkeyi – Mısır, İsrail, Şimal Kore ve Cenup Sudan – bunu hayata geçirmeye çağırdı.
Şu anda dört imzacı ülke, beyan edilmemiş stoklara haiz oldukları şüphesiyle uyumlu değil olarak değerlendiriliyor: Myanmar, İran, Rusya ve Suriye.
Biden, “Rusya ve Suriye, Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ne uymaya geri dönmeli ve küstah zulümler ve saldırılar gerçekleştirmek için kullanılan duyuru edilmemiş programlarını kabul etmelidir.” dedi.
